Các dấu hiệu đau thần kinh tọa cần biết

Đau thần kinh tọa là gì?

Đau thần kinh tọa (Sciatica pain) là tình trạng xuất hiện khi dây thần kinh tọa, dây thần kinh lớn bắt nguồn từ vùng thắt lưng và kéo dài xuống mông và chân, bị chèn ép hoặc kích thích.

Đau thần kinh tọa về cơ bản là triệu chứng của một vấn đề khác trong cơ thể, không phải là một tình trạng bệnh lý.

Nguyên nhân nào dẫn đến đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa xảy ra khi có tác động gây chèn ép hoặc tổn thương dây thần kinh tọa.

Dây thần kinh này bắt đầu ở lưng dưới và chạy xuống phía sau mỗi chân. Dây thần kinh tọa đóng vai trò dẫn truyền thông tin thần kinh vận động điều khiển các cơ phía sau đầu gối và cẳng chân. Nó cũng mang lại cảm giác cho mặt sau của đùi, phần bên ngoài và mặt sau của cẳng chân và lòng bàn chân.

Đau thần kinh tọa thường xảy ra do một số nguyên nhân sau:

- Đĩa đệm bị trượt hoặc thoát vị

- Hẹp ống sống

- Hội chứng Piriformis (rối loạn đau liên quan đến một loại cơ vô cùng nhỏ ở mông)

- Chấn thương vùng chậu hoặc gãy xương

- Khối u

- Thoái hóa cột sống

Đàn ông từ 30 đến 50 tuổi có nhiều khả năng bị đau thần kinh tọa hơn.

Hiểu rõ các nguyên nhân gây đau thần kinh tọa là rất quan trọng để có thể áp dụng các biện pháp điều trị và quản lý phù hợp.

Các dấu hiệu đau thần kinh tọa cần biết

Việc nhận biết sớm các dấu hiệu của đau thần kinh tọa rất quan trọng để có thể áp dụng các phương pháp điều trị kịp thời và hiệu quả, giúp giảm đau và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Thông thường, chúng ta có thể phát hiện tình trạng đau thần kinh tọa theo các dấu hiệu điển hình như sau:

Đau lan từ thắt lưng xuống chân

Một trong những dấu hiệu đau thần kinh tọa điển hình là các cơn đau lan từ vùng thắt lưng, hông và xuống chân. Những cơn đau này thường kéo dài qua mặt sau của đùi và có thể ảnh hưởng đến bàn chân.

Người bệnh thường có thể có cảm giác đau như dao đâm, nóng rát hoặc ngứa râm ran dọc theo dây thần kinh tọa. Đặc biệt, cảm giác đau có xu hướng tăng khi ho, hắt hơi, hoặc ngồi lâu.

Cảm giác tê bì hoặc ngứa ran chạy dọc từ hông xuống chân

Bên cạnh cơn đau, nhiều người bị đau thần kinh tọa cũng thường xuyên cảm nhận được những tê bì hoặc ngứa ran ở chân và bàn chân.

Điều này xảy ra khi dây thần kinh tọa bị kích thích hoặc chèn ép, gây ra cảm giác mất cảm giác hoặc như có kim châm. Tình trạng này thường gặp ở phần chân bị ảnh hưởng bởi cơn đau và có thể làm giảm khả năng di chuyển hoặc vận động của người bệnh.

Yếu cơ chân

Yếu cơ ở chân là một dấu hiệu khác của đau thần kinh tọa cần chú ý.

Sở dĩ người bị đau thần kinh tọa thường bị yếu cơ chân là do dây thần kinh tọa kiểm soát một số nhóm cơ quan trọng ở chân, do đó khi dây thần kinh này bị tổn thương, các cơ liên quan có thể yếu đi.

Với dấu hiệu đau thần kinh tọa này, người bệnh có thể cảm thấy khó khăn khi đứng dậy, bước đi hoặc nâng chân. Việc yếu cơ cũng có thể gây mất thăng bằng, làm tăng nguy cơ ngã.

Đau tăng khi vận động hoặc ngồi lâu

Cơn đau thần kinh tọa thường trở nên nghiêm trọng hơn khi người bệnh ngồi lâu hoặc thực hiện các hoạt động như cúi xuống, xoay người hay nâng vật nặng. Ngược lại, một số tư thế nằm hoặc đi lại nhẹ nhàng có thể giúp giảm cơn đau thần kinh tọa hiệu quả.

Việc hiểu rõ sự tác động của các hoạt động hàng ngày lên cơn đau thần kinh tọa sẽ giúp người bệnh điều chỉnh thói quen sinh hoạt hợp lý để giảm thiểu đau đớn, đồng thời hạn chế sự xuất hiện của các dấu hiệu bệnh lý.

Mất kiểm soát nhu động ruột hoặc bàng quang

Đây là một dấu hiệu đau thần kinh tọa nghiêm trọng và hiếm gặp.

Việc người bị đau thần kinh tọa bị mất kiểm soát nhu động ruột hoặc bàng quang, hay dễ hiểu hơn là đi vệ sinh không kiểm soát, có thể là dấu hiệu cảnh báo của một tình trạng sức khỏe nguy hiểm hơn như hội chứng chùm đuôi ngựa và cần sớm được can thiệp y tế.

Do đó, nếu các dấu hiệu này xuất hiện ở người bệnh bị đau thần kinh tọa, hãy lập tức tìm kiếm các hỗ trợ y tế chuyên môn để ngăn ngừa các nguy cơ gây tổn thương vĩnh viễn cho dây thần kinh.

Cần lưu ý rằng, các dấu hiệu đau thần kinh tọa thường bắt đầu từ từ và có thể trở nên tệ hơn theo thời gian nếu không được điều trị kịp thời. Nếu không được điều trị, tình trạng có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn và các biến chứng nghiêm trọng khác.

Đau thần kinh tọa được chẩn đoán như thế nào?

Nếu bạn đang trải qua các dấu hiệu đau thần kinh tọa nêu trên, hãy sớm thực hiện thăm khám tại các cơ sở y tế để được chẩn đoán. Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng và có thể yêu cầu các xét nghiệm bổ sung để xác định nguyên nhân cơ bản.

Quá trình chẩn đoán thường bao gồm:

- Xem xét bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn, bao gồm khi nào chúng bắt đầu, chúng đã tiến triển như thế nào và các hoạt động nào dường như làm tăng hoặc giảm cơn đau.

- Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng, có thể bao gồm kiểm tra phản xạ, sức mạnh cơ và phạm vi vận động.

- Xét nghiệm hình ảnh: Tùy thuộc vào các triệu chứng và tiền sử y tế của bạn, bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm hình ảnh như X-quang, chụp MRI hoặc chụp CT để có cái nhìn tốt hơn về các cấu trúc ở cột sống và xác định bất kỳ vấn đề nền tảng nào.

- Nghiên cứu dẫn truyền thần kinh: Các xét nghiệm này đo lường hoạt động điện của các thần kinh và có thể giúp xác nhận sự hiện diện của sự nén hoặc thiệt hại thần kinh.

- Điện cơ đồ (EMG): Xét nghiệm này đo lường hoạt động điện của các cơ và có thể giúp xác định thần kinh cụ thể bị ảnh hưởng.

Việc xác định chính xác nguyên nhân gây đau thần kinh tọa là rất quan trọng để có thể áp dụng phương pháp điều trị phù hợp.

Đau thần kinh tọa được điều trị như thế nào?

Phương pháp điều trị đau thần kinh tọa sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ nghiêm trọng của các dấu hiệu bệnh lý và mức độ đáp ứng của bệnh nhân với các biện pháp điều trị.

Các lựa chọn điều trị bao gồm:

Điều trị bảo tồn

Các phương pháp điều trị bảo tồn khá đơn giản để thực hiện, tùy vào mức độ đáp ứng của cơ thể, người bệnh đau thần kinh tọa có thể sử dụng các phương pháp sau:

- Nghỉ ngơi và giảm hoạt động trong một thời gian ngắn để giảm đau và viêm.

- Sử dụng thuốc giảm đau và chống viêm như paracetamol, ibuprofen hoặc naproxen.

- Vật lý trị liệu với các bài tập, kéo giãn và kỹ thuật điều trị bằng tay để cải thiện linh hoạt và sức mạnh cơ.

- Tiêm steroid ngoài màng cứng để giảm viêm và đau.

Điều trị phẫu thuật

Các phương pháp phẫu thuật chữa đau thần kinh tọa cũng đa dạng và sẽ được bác sĩ khuyến nghị để phù hợp với nguyên nhân gây đau, thể trạng của bệnh nhân,.... Các phương pháp phẫu thuật đau thần kinh tọa bao gồm:

- Phẫu thuật cắt cung sau cột sống: Loại bỏ một phần xương đốt sống để tạo thêm không gian cho thần kinh tọa.

- Vi phẫu thuật để loại bỏ nhân đĩa đệm thoát vị: Phẫu thuật loại bỏ một phần đĩa đệm thoát vị đang ép vào thần kinh này sẽ giúp kết thúc cơn đau bệnh lý và ngăn chặn tình trạng viêm.

- Phẫu thuật hợp nhất cột sống: Gắn cố định hai hoặc nhiều đốt sống lại với nhau để ổn định cột sống và giảm sự nén thần kinh.

Phẫu thuật thường chỉ được khuyến nghị khi các biện pháp điều trị bảo tồn không hiệu quả hoặc khi có dấu hiệu của tổn thương thần kinh nghiêm trọng. Hầu hết các trường hợp đau thần kinh tọa có thể được quản lý hiệu quả bằng các biện pháp điều trị bảo tồn.

Phòng ngừa hiệu quả đau thần kinh tọa

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể phòng ngừa hoàn toàn đau thần kinh tọa, nhưng có một số bước bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ và quản lý các triệu chứng:

- Duy trì tư thế tốt: Tư thế đúng, đặc biệt khi ngồi hoặc đứng, có thể giúp giảm căng thẳng cho cột sống.

- Tập thể dục đều đặn: Các hoạt động cường độ thấp như đi bộ, bơi lội hoặc yoga có thể tăng cường cơ và cải thiện độ linh hoạt.

- Duy trì cân nặng lành mạnh: Cân nặng thừa có thể gây thêm căng thẳng cho cột sống.

- Nâng vật nặng đúng cách: Cúi gối và giữ lưng thẳng khi nâng vật nặng để tránh căng cơ vùng thắt lưng.

- Hạn chế các nguyên nhân gây căng thẳng: Căng thẳng có thể góp phần gây căng cơ và viêm, làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Thực hành các kỹ thuật giảm stress, chẳng hạn như thiền, thở sâu hoặc yoga.

Đau thần kinh tọa là một tình trạng phổ biến và không khó để điều trị. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu đau thần kinh tọa và tìm kiếm sự chăm sóc y tế kịp thời là rất quan trọng. Bằng cách áp dụng các biện pháp điều trị phù hợp, hầu hết người bị đau thần kinh tọa đều có thể giải quyết các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.