Đau đầu chuỗi thường dữ dội, kéo dài ít nhất 30 phút, xảy ra nhiều lần và vào cùng một thời điểm mỗi ngày, chu kỳ tái phát đau có thể kéo dài nhiều tháng.
Đau đầu chuỗi là gì?
Đau đầu chuỗi (hay đau đầu chùm, đau đầu cụm, cluster headache) là cơn đau ở một bên đầu, có xu hướng xảy ra theo cụm hoặc nhóm và tái diễn theo cùng một cách mỗi khi xuất hiện.
Mỗi cơn đau kéo dài trung bình khoảng 15 phút – 3 giờ. Cơn đau xảy ra hàng ngày, kéo dài trong nhiều tuần đến nhiều tháng và thường xảy ra vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Sau một cơn đau đầu, người bệnh có thể phải mất nhiều tháng hoặc thậm chí nhiều năm trước khi gặp phải cơn đau đầu chuỗi khác.
Tại sao gọi là đau đầu chuỗi?
Đau đầu chuỗi hay đau đầu từng cơn được đặt tên theo cách chúng ảnh hưởng đến người bệnh. Cơn đau xuất hiện theo cụm hoặc nhóm trước khi tạm thời biến mất đối với hầu hết trường hợp.
Đau đầu chuỗi khác với các loại đau đầu khác như thế nào?
Có hai loại đau đầu chính:
- Đau đầu nguyên phát: Những cơn đau đầu này bắt đầu do phản ứng từ phần não truyền đạt cơn đau. Đau đầu nguyên phát không phải là một phần của vấn đề sức khoẻ khác.
- Đau đầu thứ phát: Những cơn đau đầu này bắt đầu do một tình trạng sức khỏe khác. Một số nguyên nhân có thể gây ra những cơn đau đầu này bao gồm nhiễm trùng tai, nghẹt mũi và mất nước.
Đau đầu chuỗi là một loại đau đầu nguyên phát. Nhưng không phải cơn đau đầu nguyên phát nào nào cũng là đau đầu chuỗi. Rất dễ nhầm lẫn cơn đau đầu chuỗi với các loại đau đầu sau:
- Đau nửa đầu: Chứng đau nửa đầu gây ra cơn đau nhói ở một bên đầu và trở nên tồi tệ hơn khi hoạt động thể chất, ánh sáng, âm thanh hoặc mùi.
- Đau đầu do xoang: Đau đầu do xoang có cảm giác như đau âm ỉ sau mắt, ở gò má, trán hoặc mũi, là một triệu chứng của nhiễm trùng xoang (viêm xoang).
- Đau đầu do căng thẳng: Đau đầu do căng thẳng gây ra cơn đau từ nhẹ đến trung bình, có cảm giác như có một dải băng quấn quanh đầu.
Đau đầu chuỗi phổ biến đến mức nào?
May mắn thay, đau đầu chuỗi không phổ biến và không nguy hiểm đến tính mạng. Chúng ảnh hưởng đến khoảng 0,1% số người trên thế giới, tương đương với khoảng 1 trên 100.000 người.
Triệu chứng của đau đầu chuỗi là gì?
Cơn đau đầu chuỗi xuất hiện nhanh chóng, thường không có cảnh báo. Đôi khi ngay trước cơn đau đầu, người bệnh có thể cảm thấy hơi khó chịu, cảm giác nóng rát ở một bên đầu, buồn nôn và nhìn thấy hào quang giống như đau nửa đầu.
Khi các triệu chứng xuất hiện, thường chỉ mất 5 đến 10 phút để cơn đau tăng lên đỉnh điểm. Các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến khi bị đau đầu chuỗi bao gồm:
- Đau đầu dữ dội ở phía trong, phía sau hoặc xung quanh một bên mắt, có thể tỏa ra các khu vực khác trên khuôn mặt như trán và thái dương
- Chảy nước mắt
- Đỏ mắt
- Sụp mí mắt
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
- Đỏ bừng mặt
- Đổ mồ hôi
Vị trí đau đầu của từng người có thể khác nhau nhưng chỉ xảy ra ở một bên và ở một trong các vùng sau:
- Phía sau mắt hoặc gần thái dương
- Phía trên mắt, gần trán
- Phía đầu sau tai
Thông thường, người bệnh sẽ bị đau ở cùng một bên đầu. Mặc dù hiếm gặp nhưng cơn đau có thể chuyển đổi vị trí ở lần tái phát tiếp theo. Vị trí thường gặp nhất là xung quanh một bên mắt ở một bên đầu, thái dương.
Hầu hết đau đầu thường xảy ra vào ban đêm, sau một đến hai giờ khi người bệnh đã ngủ. Đôi khi chúng được gọi là đau đầu do đồng hồ báo thức vì lý do này. Những cơn đau đầu vào ban đêm có thể ảnh hưởng trầm trọng hơn so với những cơn đau đầu vào ban ngày.
Nguyên nhân gây đau đầu chuỗi là gì?
Nguyên nhân chính xác của đau đầu chuỗi hiện nay vẫn chưa tìm ra. Nhưng nghiên cứu cho thấy đau đầu chuỗi có thể xảy ra nếu có rối loạn chức năng ở vùng não gọi là vùng dưới đồi.
Nghiên cứu phát hiện ra rằng, cơn đau có thể liên quan đến việc cơ thể đột ngột giải phóng histamin (được cơ thể giải phóng khi gặp phản ứng dị ứng) hoặc serotonin (chất do tế bào thần kinh tạo ra) trong vùng dây thần kinh ở mặt (dây thần kinh sinh ba).
Không giống như chứng đau nửa đầu và nhức đầu do căng thẳng, đau đầu cụm thường không liên quan đến các yếu tố kích thích như thực phẩm, thay đổi nội tiết tố hay căng thẳng.
Tuy nhiên, một số yếu tố kích thích là nguyên nhân khiến các triệu chứng của bệnh bắt đầu. Các yếu tố kích hoạt trong chu kỳ đau đầu chuỗi có sự khác nhau tùy theo từng người nhưng có thể bao gồm:
- Sử dụng, thuốc lá, rượu và chất gây nghiện khác
- Đèn sáng
- Nhiệt độ cao
- Nitrit trong thực phẩm (thịt đóng hộp)
- Một số loại thuốc (như sildenafil)
- Lượng ánh sáng và môi trường thay đổi theo mùa
Các nghiên cứu vẫn đang được tiến hành để tìm hiểu thêm về nguyên nhân gây ra chứng đau đầu chuỗi.
Nguy cơ gây đau đầu chuỗi
Các yếu tố nguy cơ gây đau đầu cụm bao gồm:
- Tuổi tác: mặc dù bệnh có thể phát triển ở mọi lứa tuổi, nhưng hầu hết đau đầu cụm xảy ra ở độ tuổi từ 20 đến 40
- Giới tính: Nam giới có khả năng bị đau đầu cụm cao hơn so với nữ giới
- Hút thuốc: Nhiều người bị đau đầu cụm có hút thuốc lá. Tuy nhiên, nếu bỏ thuốc lá thường sẽ không có tác dụng giảm những cơn đau đầu.
- Sử dụng chất kích thích: Nếu bạn bị đau đầu chuỗi, uống rượu có thể làm cơn đau đầu trầm trọng hơn
- Di truyền: Chứng đau đầu từng cơn có thể do di truyền ở khoảng 5% số người. Có người thân bị đau đầu cụm sẽ làm tăng nguy cơ bạn cũng mắc tình trạng tương tự.
Các biến chứng của đau đầu chuỗi là gì?
Đau đầu từng cơn không đe dọa tính mạng và không gây tổn thương não vĩnh viễn. Tuy nhiên, chúng có xu hướng mãn tính, tái phát và có thể ảnh hưởng đến lối sống hoặc công việc của người bệnh.
Việc bị đau đầu dữ dội mỗi ngày có thể khiến bạn cảm thấy bất lực bà ngột ngạt. Mặc dù hiếm gặp nhưng người bệnh có thể bị trầm cảm và có thể dẫn đến ý nghĩ tiêu cực.
May mắn thay, bạn không đơn độc. Các nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe có thể giúp bạn giải quyết những cơn đau đầu này.
Đau đầu chuỗi được chẩn đoán như thế nào?
Đau đầu cụm có xu hướng đột ngột xuất hiện và nhanh chóng biến mất nên gây khó khăn cho việc chuẩn đoán.
Do thường có một kiểu đau nhất định việc chẩn đoán đau đầu chuỗi sẽ phụ thuộc vào việc mô tả cơn đau, nơi cơn đau xuất hiện, mức độ nghiêm trọng cũng như những triệu chứng khác. Tần suất cơn đau đầu xuất hiện và thời gian tình trạng đau kéo dài cũng cần được xem xét.
Bác sĩ thần kinh sẽ đưa ra chẩn đoán dựa trên các triệu chứng, tiền sử bệnh, kết quả khám thực thể và thần kinh. Với những người bệnh gặp cơn đau đầu phức tạp, bất thường thì có thể cần thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh để loại trừ nguyên nhân khác gây ra chứng đau đầu, có thể bao gồm:
- Chụp MRI: Chụp cộng hưởng từ
- Chụp CT: Chụp cắt lớp vi tính
Đau đầu chuỗi được điều trị như thế nào?
Hiện vẫn chưa có cách điều trị dứt điểm đau đầu chuỗi. Mục tiêu của việc điều trị là giảm mức độ nghiêm trọng của cơn đau, rút ngắn thời gian đau và ngăn chặn các cơn đau tiếo theo.
Để điều trị chứng đau đầu từng cơn, các bác sĩ thường tiếp cận theo 2 hướng: loại bỏ cơn đau cấp tính và ngăn chặn các cơn đau mới trong tương lai.
Dưới đây là những phương pháp điều trị bệnh đau đầu từng cụm đã được chứng minh là có hiệu quả nhất trong điều trị cấp tính và phòng ngừa đau đầu cụm.
Phương pháp điều trị cấp tính
Phương pháp chữa trị này có thể bao gồm các loại thuốc được bác sĩ chỉ định nhằm mục đích giúp người bệnh ngăn chặn cơn đau đầu từng cụm khi mới bắt đầu:
- Oxy: Hít thở oxy tinh khiết thông qua mặt nạ mang có thể giúp giảm triệu chứng đau và phát huy tác dụng trong vòng 15 phút. Phương pháp điều trị này thường không gây ra tác dụng phụ nhưng có thể không được áp dụng cho người mắc chứng phổi tắc nghẽn mạn tính nghiêm trọng.
- Triptan: Những loại thuốc này là một trong những cách tốt để điều trị cơn đau gồm Sumatriptan (Alsuma, Imitrex, Sumavel) hoặc Zolmitriptan (Zomig). Sumatriptan (imitrex) được tiêm khi những triệu chứng đau đầu chuỗi bắt đầu xuất hiện. Sumatriptan không được khuyến cáo cho những người bị tăng huyết áp hoặc mắc bệnh tim chưa kiểm soát được. Thuốc xịt mũi và thuốc tiêm được dùng thường xuyên hơn thuốc uống vì mang đến tác dụng nhanh hơn.
- Phong bế thần kinh chẩm (Occipital Nerve Block): Bác sĩ sẽ tiêm hỗn hợp thuốc gây mê và steroid vào dây thần kinh chẩm nằm ở đáy hộp sọ, do đây thường là điểm bắt đầu cho những cơn đau đầu. Đây chỉ là phương pháp điều trị tạm thời và có thể được dùng cho những người bệnh không đáp ứng tốt với triptan.
- Thuốc gây tê cục bộ: Tác dụng gây tê của thuốc gây tê cục bộ, ví dụ như lidocain có thể giúp chống lại cơn đau đầu chùm ở một số người bệnh khi tiêm qua mũi.
- Dihydroergotamine: Một dạng dihydroergotamine truyền qua đường tĩnh mạch có thể giúp một số người bị đau đầu từng cụm làm giảm cơn đau. Dihydroergotamine cũng có dạng hít qua mũi nhưng cách sử dụng này chưa được chứng minh là mang đến tác dụng với chứng đau đầu cụm.
Phẫu thuật
Nếu thuốc không giúp ích, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Tuy nhiên, phẫu thuật thường không mang đến hiệu quả cao cho người bị đau đầu từng cụm mạn tính.
Một vài ca phẫu thuật chữa chứng đau đầu cụm cố gắng tác động đến những đường dẫn truyền thần kinh – được cho là tác nhân gây ra cơn đau. Bác sĩ phẫu thuật có thể cấy ghép một thiết bị kích thích thần kinh để gửi tín hiệu điện đến một số dây thần kinh trong đầu bạn nhằm kiểm soát các triệu chứng. Thế nhưng, lợi ích lâu dài của hình thức phẫu thuật này là không chắc chắn và tiềm ẩn các rủi ro như yếu cơ hàm, mất cảm giác ở các bộ phận trên đầu, mặt.
Phương pháp chữa trị tiềm năng
Các nhà khoa học đang nghiên cứu những phương pháp khác giúp điều trị chứng đau đầu từng cụm, bao gồm một số kỹ thuật kích thích dây thần kinh. Cụ thể gồm có kích thích hạch sphenopalatine, kích thích não sâu và kích thích dây thần kinh chẩm.
Các phương pháp điều trị thay thế
Một số liệu pháp thay thế có thể giúp giảm đau đầu từng cơn, bao gồm:
- Châm cứu: Châm cứu sử dụng kim nhỏ đâm kim vào da ở nhiều huyệt khác nhau để giảm đau
- Vật lý trị liệu: Điều trị tập trung vào các kỹ thuật kéo giãn, di chuyển khớp và xoa bóp.
- Điều chỉnh cột sống: Thao tác chỉnh hình này sẽ điều chỉnh lại cột sống của bạn.
- gammaCore: Một chất kích thích dây thần kinh phế vị bên ngoài (một chất kích thích thần kinh di động, không xâm lấn).
Thay đổi lối sống
- Duy trì thói quen ngủ đủ, đúng giờ, đều đặn.
- Không uống rượu, bia, đồ có cồn vì đây đều là các tác nhân có thể gây ra cơn đau đầu khi bạn trong giai đoạn đau đầu chuỗi.
Cần chú ý, trước khi áp dụng bất kỳ phương pháp chữa trị thay thế nào bạn cũng cần trao đổi với bác sĩ.
Đau đầu chuỗi hay đau đầu cụm, đau đầu chùm có thể gây ra cơn đau dữ dội, ảnh hưởng sức khỏe và làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Nếu gặp phải các triệu chứng đáng ngờ liên quan bệnh, mỗi người cần nhanh chóng đến cơ sở y tế thăm khám để được bác sĩ chẩn đoán, tìm ra phương pháp chữa trị phù hợp.
Bài viết nổi bật
Loãng xương: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Cách điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống lưng ít được biết đến
Triệu chứng bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống lưng có thể điều trị khỏi không
Đau đầu có kèm theo sinh hoạt sinh dục có nguy hiểm không?
Bài viết liên quan
-
1
-
2
-
3
-
4
-
5
-
6
-
7
Liên hệ
Bệnh viện quốc tế DNA
1015 Trần Hưng Đạo, P.5, Q.5, Tp.HCM
Hotline: 1900 2840
Email: info@benhvienquoctedna.vn
Facebook: facebook.com/benhvienquoctedna.vn