Các loại bệnh đau đầu phổ biến và cách điều trị

Với guồng sống hiện nay, bệnh đau đầu đã trở nên phổ biến đối với con người. Nhiều người trong chúng ta có thể đã quen thuộc với một số cơn đau đầu với triệu chứng như đau nhói, khó chịu và gây mất tập trung.

Có thể bạn chưa biết, đau đầu là chứng bệnh có nhiều loại khác nhau, điều này là do những nguyên nhân khác nhau.

Tuy nhiên, chúng ta cũng có thể hiểu đơn giản, các bệnh đau đầu về cơ bản được chia thành 2 loại: đau đầu nguyên phát và đau đầu thứ phát.

Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại bệnh đau đầu phổ biến nhất hiện nay.

Bệnh đau đầu nguyên phát

Đau đầu nguyên phát là một thuật ngữ y học chỉ loại đau đầu không phải là triệu chứng của bất kỳ tình trạng y tế nào khác. Nói cách khác, đau đầu là tình trạng chính, không phải là dấu hiệu của một bệnh khác.

Một số loại đau đầu nguyên phát thường gặp bao gồm:

Bệnh đau đầu do căng thẳng

Nếu bị đau đầu do căng thẳng, bạn có thể cảm thấy đau nhức âm ỉ khắp đầu. Ngoài ra, bạn cũng có thể phải chịu những cơn đau hoặc cảm thấy tê nhức quanh cổ, trán, da đầu hoặc cơ vai cũng có thể xảy ra.

Bất cứ ai cũng có thể bị đau đầu do căng thẳng.

Bệnh đau đầu theo cơn

Đau đầu theo cơn có thể xuất hiện bất chợt cùng cảm giác đau rát và nhức nhối dữ dội ở xung quanh hoặc phía sau một bên mắt hoặc một bên khuôn mặt.

Các triệu chứng của đau đầu theo cơn thường bao gồm: Cảm giác sưng tấy, đỏ bừng và đổ nhiều mồ hơi ở bên bị đau đầu. Đau đầu theo từng cơn cũng thường khiến người bệnh bị nghẹt mũi và chảy nước mắt cùng bên với khu vực bị đau.

Mỗi cơn đau đầu có thể kéo dài từ 15 phút đến 3 giờ với chu kì xuất hiện khá đều đặn. Mỗi lần bệnh phát có thể kéo dài từ 1 – 8 ngày. Một loạt các cơn đau đầu từng cơn có thể xảy ra hàng ngày trong nhiều tháng.

Đau đầu theo cơn thường khá phổ biến vào mùa Xuân và mùa Thu. Các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra rằng, tỉ lệ nam giới mắc chính bệnh này cao hơn gấp 3 lần so với nữ giới.

Hiện vẫn chưa có nghiên cứu nào có thể tìm ra chính xác nguyên nhân dẫn đến đau đầu theo cơn ở người.

Bệnh đau nửa đầu

Bệnh đau nửa đầu là một chứng rối loạn đau đầu gây ra những cơn đau dữ dội ở sâu trong đầu người bệnh. Các cơn đau nửa đầu có thể kéo dài từ 4 đến 72 giờ nếu không được điều trị và thường gây ra ảnh hưởng lớn tới sinh hoạt thường nhật của người bệnh.

Đối với người mắc bệnh đau nửa đầu, trong cùng lúc cơ thể có thể phải đối mặt với những tình trạng sức khỏe khác nhau bao gồm:

- Đau nhói, thường ở một bên đầu

- Nhạy cảm với âm thanh, ánh sáng mạnh

- Buốn nôn và ói mửa

- Rối loạn thị giác, xuất hiện điểm mù thị giác

- Cảm giác ngứa râm ran ở một bên mặt hoặc 1 bên cánh tay

- Khó nói chuyện

Chứng đau nửa đầu có thể xuất hiện theo tính chất di truyền trong gia đình hoặc do một số thay đổi của hệ thần kinh cơ thể.

Theo Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia (NINDS), nữ giới là đối tượng được xác định có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu cao gấp 3 lần so với nam giới. Những người mắc chứng rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) cũng được xác định có nguy cơ mắc chứng đau nửa đầu cao hơn so với người thường.

Các tác nhân gây ra bệnh đau nửa đầu phổ biến thường liên quan tới lối sống sinh hoạt hằng ngày, chẳng hạn như: Thiếu ngủ, cơ thể bị mất nước, không ăn đủ bữa, sự thay đỏi của hormone, tiếp xúc với hóa chất độc hại, sử dụng thực phẩm có chứa nguy cơ gây đau đầu,...

Lưu ý, các triệu chứng của đột quỵ cũng có thể giống với cơn đau nửa đầu. Nếu bất kỳ triệu chứng nào trong số này là mới đối với bạn, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.

Bệnh đau đầu dai dẳng/ hemicrania continua (thường chỉ đau một bên đầu và diễn ra hằng ngày)

Bệnh đau đầy dai dẳng thường là những cơn đau đầu vừa phải ở một bên đầu kéo dài liên tục trong ít nhất 3 tháng. Bạn có thể cảm thấy cường độ tăng lên vài lần mỗi ngày.

Các nhà nghiên cứu ước tính nó chiếm khoảng 1% các cơn đau đầu và phổ biến nhất ở người trẻ tuổi.

Người mắc chứng đau đầu dai dẳng Hemicrania continua thường có những cơn đau đầu kèm theo các tình trạng khác, bao gồm:

- Chảy nước mắt hoặc đỏ mắt

- Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi

- Sụp mí mắt

- Đổ mồ hôi trán

- Mỏi mắt, suy giảm thị lực, nhìn mờ

- Bồn chồn, lo lắng

Bệnh đau đầu như bị đâm (ice-pick)

Đau đầu như bị đâm là bệnh đau đầu nguyên phát với những cơn đau ngắn xuất hiện bất chợt nhưng dữ dội. Những cơn đau đầu này thường xảy ra vài lần mỗi ngày.

Thông thường người bị bệnh đau đầu như bị đâm sẽ cảm nhận được vị trí cơn đau di chuyển tới các khu vực khác nhau trên đầu sau mỗi lần xuất hiện. Nếu như bạn có cảm giác đau đầu như bị đá đâm nhưng vị trí bị nhức nhói xảy ra cố định, đây có thể là dấu hiệu cảnh báo cho những vấn đề sức khỏe nguy hiểm khác. Trong trường hợp này, bạn cần sớm tới khám tại các cơ sở y tế và xin lời khuyên từ bác sĩ chuyên môn để tìm ra nguyên nhân gây nên cơn đau.

Bênh đau đầu như sét đánh (thunderclap)

Đau đầu như sét đánh là thuật ngữ dùng để chỉ những cơn đau đầu dữ dội xuất hiện nhanh chóng và khiến người bệnh chịu đựng sự đau nhức dữ dội đột ngột với mức độ tăng nhanh chỉ trong chưa đầy 1 phút.

Theo các nghiên cứu hiện nay, những cơn đau đầu như sét đánh có thể lành tính, tuy nhiên, có cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của một số tình trạng sức khỏe nghiêm trọng cần được nhận sự chăm sóc y tế ngay lập tức như:

- Rách, vỡ hoặc tắc nghẽn mạch máu

- Đột quỵ

- Chấn thương sọ não

- Hội chứng co thắt mạch máu não có thể phục hồi (RCVS)

- Viêm mạch máu (vasculitis)

- Chảy máu tuyến yên

Hầu hết các bệnh nhân lần đầu xuất hiện cơn đau đầu như sét đánh đều được khuyến cáo cần sớm thăm khám tại cơ sở y tế chuyên môn để xác định sớm nguyên nhân gây bệnh để tránh các biến chứng nặng của các bệnh lý tiềm ẩn.

Trong trường hợp đau đầu như sát đánh là cơn đau nguyên phát, bác sĩ cũng có thể cung cấp phương pháp điều trị nhằm giúp bệnh nhân hạn chế tối đa sự ảnh hưởng của bệnh lý tới cuộc sống và công việc thường nhật.

Bệnh đau đầu thứ phát

Đau đầu thứ phát là bệnh lý đau đầu bị gây ra bởi các tình trạng bất ổn khác đang xảy ra trong cơ thể của người bệnh. Nếu nguyên nhân gây đau đầu thứ phát vẫn tiếp diễn, cơn đau đầu của bạn có thể trở thành mãn tính. Điều trị nguyên nhân chính thường giúp giảm đau đầu. Một số loại đau đầu thứ phát phổ biến hiện nay bao gồm:

Đau đầu do dị ứng hoặc viêm xoang

Đau đầu đôi khi xảy ra do phản ứng dị ứng. Cơn đau do những cơn đau đầu này thường tập trung ở vùng xoang và phía trước đầu.

Chứng đau nửa đầu (Migraine) đôi khi bị chẩn đoán nhầm là đau đầu do dị ứng hoặc xoang. Những người bị dị ứng theo mùa mãn tính hoặc viêm xoang là đối tượng dễ bị những cơn đau đầu này.

Đau đầu do thay đổi hormone/ Đau đầu trong kỳ kinh nguyệt

Phụ nữ trong kỳ kinh nguyệt thường bị đau đầu với mức độ nghiêm trọng khác nhau. Điều này xảy ra khi nội tiết tố trong cơ thể bị thay đổi.

Những cơn đau đầu liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt còn được gọi là chứng đau nửa đầu do kinh nguyệt. Những điều này có thể xảy ra trong khoảng 3 ngày trước kỳ kinh của bạn đến ngày thứ ba của kỳ kinh và trong thời kỳ rụng trứng.

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, việc ‘rụng dâu’ hằng tháng, hoặc sử dụng thuốc tránh thai và mang thai dẫn đến những thay đổi nồng độ estrogen đều có thể là nguyên nhân gây đau đầu.

Đau đầu do sử dụng Caffeine

Caffeine ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến não của bạn. Khi bạn đã quen với việc cho não tiếp xúc với một lượng caffeine, một chất kích thích nhất định mỗi ngày, bạn có thể bị đau đầu nếu không dùng caffeine. Điều này có thể là do caffeine làm thay đổi tính chất hóa học trong não của bạn và việc cai nghiện có thể gây ra cơn đau đầu.

Bên cạnh đó, những người thường xuyên bị đau nửa đầu cũng sẽ có nguy cơ bị đau đầu do sử dụng caffeine.

Đau đầu do gắng sức

Đau đầu khi gắng sức xảy ra nhanh chóng sau thời gian hoạt động thể chất cường độ cao. Cử tạ, chạy và quan hệ tình dục đều là những nguyên nhân phổ biến gây đau đầu khi gắng sức. Theo các nghiên cứu, những hoạt động này làm tăng lưu lượng máu đến não và điều này làm xuất hiện những cơn đau nhói ở cả hai bên đầu.

Cơn đau đầu do gắng sức thường hết trong vòng vài phút hoặc vài giờ. Tuy nhiên, nếu cơn đau đầu này mới xuất hiện với bạn hoặc kéo dài lâu hơn, tốt nhất bạn nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế để được chẩn đoán cụ thể nguồn cơn gây bệnh.

Đau đầu do lạm dụng thuốc / đau đầu hồi ứng

Đau đầu do lạm dụng thuốc, còn được gọi là đau đầu hồi ứng, là bệnh lý khi cơ thể xuất hiện những cơn đau đầu âm ỉhoặc có thể cảm thấy đau dữ dội hơn, giống như cơn đau nửa đầu.

Bạn có thể dễ bị loại đau đầu này hơn nếu thường xuyên sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn (OTC). Việc lạm dụng các loại thuốc này sẽ dẫn tình trạng phản thuốc và khiến người dùng bị đau đầu nhiều hơn.

Đau đầu hồi ứng thường xuất hiện nếu người bệnh sử dụng thuốc OTC (như: acetaminophen, ibuprofen, aspirin, naproxen,... hoặc các loại thuốc có chứa caffeine) với tần suất trên 15 ngày mỗi tháng

Đau đầu do tăng huyết áp

Đau đầu do tăng huyết áp thường xảy ra ở cả hai bên đầu và thường nặng hơn khi hoạt động. Người bệnh khi xuất hiện cơn đau đầu do tăng huyết áp có thể cảm nhận được mạch máu trên não giật mạnh.

Loại đau đầu này thường là dấu hiệu cảnh báo trường hợp khẩn cấp. Nó xảy ra ở một số người khi huyết áp trở nên cao đến mức nguy hiểm (lớn hơn 180/120). Trong hầu hết các trường hợp, tăng huyết áp không gây đau đầu

Nếu bạn cho rằng mình đang bị đau đầu do tăng huyết áp, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức nếu xuất hiện thêm các biểu hiện như:

- Rối loại thị giác, nhìn mờ, nhìn đôi

- Tê hoặc ngứa ran lan dần

- Chảy máu cam

- Tức ngực

- Hụt hơi

Đặc biệt, người bệnh có tiền sử cao huyết áp cần lưu ý khi xuất hiện các cơn đau đầu với mức độ cao.

Đau đầu do chấn thương sọ não

Đau đầu sau chấn thương sọ não có thể phát triển sau bất kỳ chấn thương đầu nào.

Những cơn đau đầu này thường có biểu hiện giống như đau đầu do căng thẳng hoặc các cơn đau nửa đầu, tuy nhiên, chúng thường kéo dài từ 6 đến 12 tháng sau khi chấn thương của bạn xảy ra và có nguy cơ trở thành mãn tính.

Đau đầu cột sống

Đau đầu cột sống là bệnh lý gây nên do áp suất dịch não tủy thấp sau khi bị chọc dò tủy sống. Vì lý do này, nó còn được gọi là đau đầu sau thủng màng cứng. Bạn có thể cảm thấy cơn đau đầu này ở vùng trán, thái dương, cổ trên và sau đầu.

Các nghiên cứu ước tính rằng có từ 10 – 40% bệnh nhân thực hiện thủ thuật chọc dò tủy sống bị các cơn đau đầu cột sống. Thời điểm khởi phát thường bắt đầu trong vòng 2 đến 3 ngày nhưng cũng có thể bắt đầu vài tháng sau đó. Nó cũng có thể xảy ra sau khi gây tê ngoài màng cứng hoặc tự phát.

Cơn đau đầu này thường trầm trọng hơn khi bạn đứng thẳng và suy giảm khi bạn nằm xuống.

Ngoài các cơn đau đầu, bệnh nhân bị đau đầu cột sống có thể xuất hiện thêm các triệu chứng khác như: buồn nôn, chóng mặt, rối loạn cảm giác, ù tai, mất thính lực, rối loạn thị giác, cơn đau lan rộng tới vùng cánh tay,...

Làm thế nào để xác định loại bệnh đau đầu bạn đang mắc phải?

Về cơ bản, bạn có thể tự chẩn đoán loại bệnh đau đầu mình đang mắc phải tại nhà bằng các tự quan sát các biểu hiện bệnh lý cá nhân. Đồng thời, bạn cũng được khuyến cáo nên ghi lại những thông tin về cơn đau đầu như: thời gian xảy ra, cường độ cơn đau, vị trí xuất hiện cơn đau, nguyên nhân gây bệnh.

Trong hầu hết các trường hợp, cơn đau đầu từng đợt sẽ biến mất trong vòng 48 giờ. Nếu bạn bị đau đầu kéo dài hơn 2 ngày hoặc cường độ ngày càng tăng, hãy cân nhắc việc nói chuyện với bác sĩ để được giúp đỡ chẩn đoán nguyên nhân chính xác bằng các phương pháp hiện đại và khoa học như: Chụp MRI hoặc CT, chọc dò tủy sống hoặc xét nghiệm máu.

Nếu bạn bị đau đầu hơn 15 ngày trong tháng trong vòng 3 tháng, bạn có thể bị đau đầu mãn tính. Ngay cả khi bạn có thể kiểm soát cơn đau bằng thuốc OTC, hãy cân nhắc việc nói chuyện với bác sĩ để được chẩn đoán.

Nhức đầu có thể là triệu chứng của các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng hơn và một số cần điều trị ngoài thuốc OTC và các biện pháp điều trị tại nhà.

Các phương pháp phòng ngừa bệnh đau đầu chủ động

Những loại bệnh đau đầu khác nhau có thể được kiểm soát bằng các biện pháp phòng ngừa khác nhau tùy theo nguyên nhân gây bệnh. Một số loại đau đầu có thể được ngăn ngừa bằng thuốc, trong khi cùng loại thuốc đó lại có thể là nguồn cơn gây ra những loại đau đầu khác.

Do đó, bạn có thể thảo luận các phương pháp điều trị phòng ngừa với bác sĩ để tìm ra kế hoạch phù hợp với tình trạng sức khỏe. Việc chủ động phòng ngừa bệnh đau đầu có thể làm giảm tần suất hoặc cường độ đau đầu hoặc ngăn ngừa đau đầu hoàn toàn.

Về cơ bản, các chuyên gia khuyến cáo duy trì lối sống khoa học và cân bằng sẽ là phương pháp chính giúp ngăn ngừa hoặc cải thiện tình trạng đau đầu của mọi bệnh nhân. Theo đó, chúng ta cần:

- Ngủ đủ giấc, có khung giờ đi ngủ và thức dậy cố đinh

- Ăn đủ bữa và đủ chất, duy trì chế độ dinh dưỡng thân thiện với sức khỏe

- Uống đủ nước mỗi ngày

- Thường xuyên vận động, thể dục thể thao

- Hạn chế các nguyên nhân gây căng thẳng

- Chứng đau nửa đầu có thể được ngăn ngừa bằng thuốc peptide liên quan đến gen calcitonin (CGRP).

- Chứng đau đầu theo cơn có thể sử dụng thuốc galcanezumab (Emgality) đã được Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã phê duyệt để ngăn ngừa

Các loại bệnh đau đầu có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau và ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày. Việc nhận biết và hiểu rõ từng loại đau đầu sẽ giúp chúng ta có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của mình và tìm kiếm sự hỗ trợ y tế khi cần thiết để đảm bảo cuộc sống luôn khỏe mạnh và thoải mái.