Đau đầu do bệnh lý mạch máu: Phân loại, triệu chứng và cách điều trị

Đau dầu do bệnh lý mạch máu là gì?

Đau đầu do bệnh lý mạch máu là một nhóm tình trạng liên quan đến sự giãn nở hoặc sưng tấy của các mạch máu gây đau đầu.

Các mạch máu ở đầu phình to ra, căng phồng và viêm, làm thay đổi nhịp đập bình thường của các mạch máu và dẫn đến cơn đau nhói. Cơn đau thường trở nên trầm trọng hơn khi hoạt động thể chất.

Đau đầu do bệnh lý mạch máu hiện nay được phân loại như thế nào?

Trước đây, thuật ngữ “đau đầu do bệnh lý mạch máu” được nhóm lại với nhau là những cơn đau đầu liên quan đến những thay đổi trong mạch máu, bao gồm cả sự giãn nở và sưng tấy.

Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe hiện phân loại chứng đau nửa đầu do mạch máu thành đau đầu nguyên phát hoặc thứ phát.

Đau đầu nguyên phát là những tình trạng riêng và bao gồm:

- Chứng đau nửa đầu

- Đau đầu kiểu căng thẳng

- Đau đầu chuỗi

Đau đầu thứ phát xảy ra do một tình trạng khác, chẳng hạn như tăng huyết áp, chấn thương đầu và viêm xoang.

Chứng đau nửa đầu

Chứng đau nửa đầu là một loại đau đầu phổ biến, gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới. Tình trạng này bắt đầu ở tuổi thiếu niên và thanh niên. Hiện vẫn chưa tìm ra nguyên nhân rõ ràng gây ra chứng đau nửa đầu. Tuy nhiên các chuyên gia đã phỏng đoán rằng nhưng những thay đổi trong mạch máu và dây thần kinh có thể là yếu tố quan trọng.

Đau đầu chuỗi

Theo Tổ chức Quốc gia về Rối loạn Hiếm gặp (NORD), đau đầu chuỗi hay đau đầu từng cơn là một dạng đau đầu thần kinh nguyên phát nghiêm trọng và hiếm gặp.

Chúng xảy ra ở một bên đầu phía trên mắt hoặc cạnh thái dương trong hầu hết các trường hợp và có thể kéo dài từ 30 phút đến 2 giờ. Người mắc bệnh mô tả cơn đau mang đến cảm giác bỏng rát, như bị đâm.

Những cơn đau đầu này được gọi là đau đầu “chuỗi” vì chúng xảy ra thành từng cụm, thường xảy ra một hoặc nhiều lần mỗi ngày trong một khoảng thời gian đáng kể.

Đau đầu chuỗi được cho là có liên quan đến sự giãn nở mạch máu. Nguyên nhân có thể gây ra những cơn đau đầu này bao gồm: dây thần kinh, nhịp sinh học, giải phóng histamine, kích hoạt hệ thống thần kinh tự trị…

Đau đầu từng cơn phổ biến nhất ở nam giới trong độ tuổi từ 20 đến 40.

Đau đầu thứ phát do bệnh tật

Nhiều bệnh khác nhau có thể gây đau đầu, từ sốt, cúm và các tình trạng khác đều trở thành nguyên nhân gây đau.

Các triệu chứng liên quan đến của chứng đau đầu do bệnh tật sẽ khác nhau tùy theo tình trạng ảnh hưởng đến người bệnh. Thông thường, sau khi điều trị nguyên nhân gây ra, cơn đau đầu cũng theo đó mà thuyên giảm.

Các triệu chứng đau đầu do bệnh lý mạch máu là gì?

Triệu chứng của đau đầu do bệnh lý mạch máu phụ thuộc vào loại đau đầu cụ thể. Đau nửa đầu và đau đầu từng cơn có những triệu chứng đặc biệt. Các triệu chứng đau đầu thứ phát do sốt do một số bệnh nhất định sẽ khác nhau và tùy thuộc vào tình trạng bệnh của bạn.

Triệu chứng đau nửa đầu

Đau nửa đầu là loại đau đầu do bệnh lý mạch máu phổ biến nhất và gây ra cơn đau dữ dội ở đầu, có thể là một bên hoặc hai bên, kéo dài từ 4 đến 72 giờ. Điều này có thể đi kèm với một số dấu hiệu và triệu chứng khác, bao gồm:

- Buồn nôn và ói mửa

- Choáng váng

- Tầm nhìn bị thay đổi

- Chứng sợ ánh sáng

- Cơn đau tăng lên khi vận động

Chứng đau nửa đầu thường bắt đầu với những thay đổi về tâm trạng hoặc hành vi trong giai đoạn trước khi các triệu chứng bắt đầu. Tiếp theo đó có thể là giai đoạn báo trước, có thể bao gồm rối loạn cảm giác, đặc biệt là thay đổi thị lực, như nhìn thấy đèn nhấp nháy hoặc có điểm mù.

Khi cơn đau thuyên giảm, giai đoạn giải quyết thường liên quan đến sự mệt mỏi đáng kể, thiếu tập trung và khó chịu.

Triệu chứng đau đầu chuỗi

Đau đầu chùm xảy ra thường xuyên, thường vào cùng một thời điểm trong ngày hoặc nhiều lần trong ngày. Tình trạng này có thể kéo dài trong vài tuần hoặc vài tháng.

Cơn đau đầu kéo dài từ 15 phút hoặc thậm chí lên đến 3 giờ. Bạn có thể gặp những cơn đau đầu này bất cứ lúc nào trong ngày và khiến giấc ngủ ban đêm bị gián đoạn.

Chẩn đoán đau đầu do bệnh lý mạch máu như thế nào?

Tiêu chuẩn chẩn đoán có thể khác nhau tùy theo loại đau đầu.

Các loại đau đầu do bệnh lý mạch máu có thể được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng xuất hiện và khám thực thể. Nếu bạn ghi lại nhật ký cơn đau bao gồm vị trí cơn đau, mô tả cơn đau, thời gian đau và tần suất cơn đau thể giúp chuyên gia y tế hiểu rõ hơn về tình trạng bệnh.

Các yếu tố khác có thể giúp chẩn đoán tình trạng này bao gồm thay đổi hành vi và các triệu chứng khác xuất hiện trong các cơn đau.

Một số xét nghiệm chẩn đoán cũng có thể giúp xác nhận chẩn đoán đau đầu do bệnh lý mạch máu như: xét nghiệm máu, chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ (MRI), chụp cắt lớp vi tính (CT) hoặc chọc dò tủy sống.

Điều trị đau đầu do bệnh lý mạch máu như thế nào?

Việc điều trị chứng đau nửa đầu, đau đầu từng cơn và đau đầu thứ phát có tính chất khác nhau.

Cả chứng đau nửa đầu và đau đầu từng cơn đều có thể giảm bớt bằng cách tránh các tác nhân gây ra, nhưng có thể cần điều trị bổ sung.

Chứng đau nửa đầu có thể được kiểm soát tại nhà bằng cách nằm ở nơi tối, yên tĩnh và chườm mát. Bạn cũng có thể cần thuốc để giảm chứng đau nửa đầu, bao gồm các lựa chọn không kê đơn và theo toa.

Một số loại thuốc ngăn ngừa chứng đau nửa đầu xảy ra và một số loại thuốc khác có tác dụng giảm đau khi cơn đau nửa đầu đang diễn ra.

Đau đầu từng cơn cũng có thể cần dùng thuốc. Và có nhiều lựa chọn điều trị xâm lấn hơn cho chứng đau đầu chùm, bao gồm kích thích dây thần kinh và phẫu thuật.

Đau đầu thứ phát có thể sẽ được điều trị bằng các biện pháp can thiệp thích hợp cho tình trạng cơ bản gây ra đau đầu.

Làm thế nào để phòng ngừa đau đầu do bệnh lý mạch máu?

Chứng đau nửa đầu và đau đầu từng cơn có thể được ngăn ngừa nếu bạn có thể tránh được các yếu tố gây ra chúng. Ví dụ, Tổ chức Chứng đau nửa đầu Hoa Kỳ lưu ý rằng bạn có thể ngăn chặn các cơn đau đầu bằng cách:

- Loại bỏ một số loại thực phẩm và đồ uống khỏi chế độ ăn uống

- Giảm căng thẳng

- Tránh thuốc lá

- Ngủ 7 - 8 giờ mỗi đêm

Nhưng có thể bạn không thể ngăn chặn những cơn đau đầu này xảy ra và sẽ cần sự trợ giúp của bác sĩ cũng như các lựa chọn điều trị khác để giảm triệu chứng.

Việc điều trị đau đầu do bệnh lý mạch máu phụ thuộc vào đặc điểm cụ thể của tình trạng và có một số yếu tố cần được xem xét. Chúng có thể bao gồm tiền sử bệnh và gia đình, tần suất và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng, khả năng dung nạp thuốc và liệu pháp, kết quả điều trị dự kiến ​​và sở thích cá nhân.

Thay đổi lối sống, đặc biệt là giảm các hoạt động có mức độ căng thẳng cao và ưu tiên chế độ ăn uống lành mạnh có thể tạo ra sự khác biệt đáng kể về tần suất và mức độ nghiêm trọng của chứng đau đầu do bệnh lý mạch máu.

Các lựa chọn điều trị đầu tiên cho chứng đau đầu do bệnh lý mạch máu bằng liệu pháp dược lý bao gồm thuốc giảm đau, chẳng hạn như acetaminophen, ibuprofen và aspirin.

Đối với những cơn đau dữ dội không thuyên giảm khi dùng các loại thuốc này, bác sĩ sẽ tiến hành chỉ định những biện pháp cụ thể nhằm thuyên giảm cơn đau liên quan đến chứng đau nửa đầu.

Bên cạnh đó, khi bắt đầu cơn đau đầu chùm, một người có thể sử dụng mặt nạ dưỡng khí với 7–15 lít oxy mỗi phút để giúp ngăn chặn cơn đau. Bác sĩ cũng có thể đề xuất các bước khác để ngăn ngừa chứng đau đầu xảy ra, bao gồm tránh hút thuốc và uống rượu.

Những cơn đau đầu liên quan đến bệnh tật là điều khó tránh khỏi. Tuy nhiên, điều trị tình trạng cơ bản có thể giúp ngăn ngừa cơn đau đầu xảy ra.

Ngoài ra, thuốc phòng ngừa có thể giúp giảm tần suất đau đầu do bệnh lý mạch máu cho những người thường xuyên bị các cơn đau nặng.

Khi nào cần đến bác sĩ?

Nên tìm đến bác sĩ, bệnh viện nếu gặp các triệu chứng liên quan đến chứng đau nửa đầu hoặc đau đầu từng cơn. Bác sĩ sẽ cần chẩn đoán tình trạng và thảo luận về các lựa chọn điều trị phù hợp.

Khi đau đầu xảy ra do một bệnh nhiễm trùng khác, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ nếu:

- Những cơn đau đầu cứ tái diễn

- Thuốc giảm đau không hiệu quả

- Cơn đau đầu trở nên tồi tệ hơn theo thời gian

- Bị đau ở phía trước hoặc một bên đầu, vì đó có thể là chứng đau nửa đầu hoặc đau đầu từng cơn

- Gặp các triệu chứng, bao gồm buồn nôn, nôn mửa, nhạy cảm với ánh sáng hoặc nhạy cảm với tiếng ồn

Các chuyên gia y tế hiện phân loại chứng đau nửa đầu do mạch máu là đau đầu nguyên phát hoặc thứ phát, có thể bao gồm chứng đau nửa đầu, đau đầu từng cơn và đau đầu do bệnh, cùng các nguyên nhân khác.

Các triệu chứng và lựa chọn điều trị sẽ khác nhau tùy thuộc vào loại đau đầu mà một người đang gặp phải.

Tuy nhiên, người bị đau đầu có thể thực hiện một số bước để giúp giảm bớt các triệu chứng, chẳng hạn như uống nhiều nước, nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau và xem xét điều trị phòng ngừa theo toa nếu thường xuyên bị đau đầu.

Việc nhận biết và điều trị kịp thời đau đầu do bệnh lý mạch máu là vô cùng quan trọng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu các triệu chứng khó chịu mà còn ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của mình và tìm kiếm sự tư vấn từ bac sĩ khi cần thiết. Chăm sóc sức khỏe tốt sẽ giúp bạn sống một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc hơn.