Đau đầu do chèn ép ngoài sọ: Ít gặp nhưng không nên bỏ qua

Đây là lý do tại sao đau đầu do chèn ép ngoài sọ thường gặp ở quân nhân, công nhân xây dựng, cầu thủ bóng đá, khúc côn cầu và cảnh sát.

Đau đầu là một trong những loại đau phổ biến nhất trong y tế thực hành. Trong số các hội chứng đau đầu bất thường, đau đầu do chèn ép ngoài sọ là chứng đau đầu ít được nghiên cứu.

Cơn đau thường liên tục và dữ dội hơn ở vị trí bị vật đè lên đầu. Tuy nhiên, đau đầu do bị chèn ép từ bên ngoài thường tự khỏi khi loại bỏ nguồn áp lực và không đặc biệt nguy hiểm.

Đau đầu do chèn ép ngoài sọ là gì?

Đau đầu do chèn ép ngoài sọ (External compression headache - ECH) là loại đau đầu phát sinh khi bạn đeo vật gì đó quá chặt trên đầu, gây áp lực lên trán, thái dương hoặc da đầu.

Những cơn đau đầu này đôi khi được gọi là đau đầu do nén hay do bị chèn ép từ bên ngoài vì chúng liên quan đến áp lực từ yếu tố nào đó bên ngoài cơ thể.

Mũ bảo hiểm, kính bảo hộ và băng đô là những vật dụng phổ biến có thể gây đau đầu do chèn ép ngoài sọ.

Các triệu chứng của đau đầu do chèn ép ngoài sọ là gì?

Đương nhiên, đau đầu là dấu hiệu chính của chứng đau đầu do chèn ép ngoài sọ. Đau đầu do nén có cảm giác như bị áp lực dữ dội cùng với cơn đau vừa phải ở vị trí bị vật chèn ép.

Bạn sẽ cảm thấy đau nhất ở phần đầu chịu áp lực. Ví dụ: nếu bạn đang đeo kính bảo hộ, bạn có thể cảm thấy đau ở phía trước trán hoặc gần thái dương.

Đau đầu do nén thường dễ nhận biết vì chúng thường bắt đầu trong vòng một giờ sau khi bạn đặt vật gì đó lên đầu. Và cơn đau có xu hướng tăng lên khi bạn đeo đồ đó lâu hơn.

Các dấu hiệu khác của đau đầu do nén bao gồm:

- Cơn đau không dứt khi nguồn chèn ép kéo dài

- Đau tập trung vào các khu vực chịu áp lực trực tiếp

- Không có triệu chứng như buồn nôn hoặc chóng mặt

- Giảm bớt ngay sau khi áp lực được loại bỏ

- Cơn đau sẽ biến mất trong vòng một giờ sau khi loại bỏ nguồn áp lực

- Không gây rối loạn hoạt động bình thường

Đau đầu do nén có thể chuyển thành cơn đau nửa đầu đối với những người dễ bị đau nửa đầu.

Cơn đau do đau đầu do nén bên ngoài thường nhẹ, âm ỉ và tập trung ở những vùng có áp lực tăng lên. Đau đầu do nén bên ngoài cũng có thể gây ra chứng đau nửa đầu, gây đau dữ dội hơn và các triệu chứng khác, chẳng hạn như buồn nôn, nôn mửa và nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh.

Nguyên nhân gây đau đầu do chèn ép ngoài sọ

Đau đầu do chèn ép ngoài sọ phát sinh do áp lực khi đặt vật nặng lên đầu hoặc đeo một đồ vật bó sát quanh đầu gây áp lực lên các dây thần kinh dưới da. Chúng thường ảnh hưởng đến dây thần kinh sinh ba và dây thần kinh chẩm, là những dây thần kinh sọ gửi tín hiệu từ não đến mặt và phía sau đầu của bạn.

Áp lực tận gốc của những cơn đau đầu này tập trung ở da đầu và trán. Điều này có thể bị gây ra bởi việc sử dụng các đồ dùng như:

- Mũ bảo hiểm xe máy, xe đạp hoặc quân đội

- Thiết bị bảo hộ cá nhân như mặt nạ và kính bảo hộ N95

- Kính bơi

- Mũ quá nhỏ

- Mũ cứng

- Băng đô bó

Đau đầu do chèn ép ngoài sọ và COVID-19
Bởi vì nhân viên y tế phải mặc PPE trong suốt đại dịch COVID-19 nên số ca đau đầu do chèn ép từ bên ngoài đã gia tăng đáng kể trong 4 năm qua.

Mặc dù cơ chế chính xác của vấn đề này chưa được làm rõ nhưng cơn đau có thể xảy ra do:

- Thiếu oxy ở các phần của não và đầu do bị nén

- Lượng carbon dioxide (CO2) dư thừa trong máu tăng

- Áp lực lên dây thần kinh sinh ba

- Áp lực lên dây thần kinh chẩm, chạy từ cổ đến da đầu

Bạn đội vật gì đó trên đầu càng lâu thì nguy cơ bị đau càng cao. Đây là lý do tại sao đau đầu do nén bên ngoài thường gặp ở quân nhân, công nhân xây dựng, cầu thủ bóng đá, khúc côn cầu và cảnh sát. Ngoài ra, phụ nữ và những người bị chứng đau nửa đầu có nguy cơ mắc chứng bệnh này cao hơn.

Mặc dù các vật dụng hàng ngày có thể gây đau đầu do nén nhưng những cơn đau đầu này không phổ biến. Chỉ có khoảng 4% số người bị chứng đâu đầu này làm phiền.

Đau đầu do nén được chẩn đoán như thế nào?

Vì những cơn đau đầu do chèn ép bên ngoài thường tự khỏi và thường không cần can thiệp y tế nên trọng tâm của chẩn đoán là loại trừ các loại đau đầu hoặc vấn đề sức khỏe khác.

Khi gặp nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, bạn sẽ được hỏi về:

- Vị trí và cường độ của cơn đau đầu

- Tính chất cơn đau đầu của bạn: đau kèm mạch đập mạnh, nhói, rát hoặc âm ỉ

- Bạn nghĩ đâu là nguyên nhân gây ra các triệu chứng?

- Điều gì làm cho cơn đau trở nên tồi tệ hơn? Điều gì làm cho nó tốt hơn?

- Bạn có gặp các dấu hiệu của các loại đau đầu khác như buồn nôn, nhạy cảm với ánh sáng và rối loạn thị giác hay không

- Lịch sử và tình trạng y tế của bạn, bao gồm mọi tình trạng trong quá khứ hoặc hiện tại

- Các yếu tố về lối sống, chẳng hạn như uống rượu, sử dụng caffeine hoặc hút thuốc

- Bất kỳ loại thuốc nào bạn đang dùng

Dựa trên câu trả lời của bạn, bác sĩ có thể thực hiện một số xét nghiệm sau để loại trừ mọi nguyên nhân cơ bản khiến bạn đau đầu:

- Xét nghiệm máu và nước tiểu để sàng lọc nhiễm trùng, các vấn đề về tuyến giáp, mất nước và/hoặc bệnh tiểu đường

- Chọc tủy sống để kiểm tra nhiễm trùng màng bao quanh não và cột sống (viêm màng não và viêm não)

- Điện não đồ (EEG), chụp cộng hưởng từ (MRI) hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT) nếu nghi ngờ nguyên nhân sinh lý tiềm ẩn hoặc đột quỵ

Điều trị và phòng ngừa chứng đau đầu do chèn ép ngoài sọ

Đau đầu do chèn ép ngoài sọ tương đối dễ điều trị. Sau khi bạn loại bỏ nguồn áp lực, cơn đau của bạn sẽ giảm bớt trong vòng một giờ. Thông thường, trợ giúp y tế là không cần thiết.

Nhưng nếu bạn bị đau đầu do nén chuyển thành cơn đau nửa đầu, bạn có thể thử dùng các loại thuốc không kê đơn, chẳng hạn như:

- Thuốc giảm đau chống viêm không steroid như ibuprofen (Advil, Motrin)

acetaminophen (Tylenol)

- Thuốc giảm đau nửa đầu có chứa acetaminophen, aspirin và caffeine (Nhức đầu căng thẳng Excedrin)

Bạn cũng có thể hỏi bác sĩ về các loại thuốc trị đau nửa đầu theo toa, chẳng hạn như triptans và ergots.

Để tránh những cơn đau đầu này trong tương lai, hãy tránh đội mũ hoặc đội mũ quá chật trừ khi thực sự cần thiết.

Nếu bạn cần đội mũ bảo hiểm hoặc kính bảo hộ vì lý do an toàn, hãy đảm bảo chúng vừa vặn. Mũ đội đầu của bạn phải vừa khít để bảo vệ đầu nhưng không quá chật gây áp lực hoặc đau đớn.

Nhìn chung, bạn không cần phải đi khám bác sĩ vì chứng đau đầu do chèn ép từ bên ngoài. Cơn đau thường biến mất khi bạn loại bỏ nguồn áp lực.

Nhưng nếu bạn thấy cơn đau tiếp tục quay trở lại ngay cả khi bạn không đội bất cứ thứ gì trên đầu, hãy hẹn gặp bác sĩ.

Khi nào cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế?

Mặc dù hầu hết các cơn đau đầu không phải là dấu hiệu của điều gì nghiêm trọng nhưng chúng có thể là dấu hiệu của những vấn đề nghiêm trọng. Nhận trợ giúp khẩn cấp nếu bạn gặp bất kỳ tình huống nào sau đây:

- Mất ý thức sau cú va chạm vào đầu

- Cơn đau đầu phát sinh rất nhanh

- Đau đầu dữ dội “như búa bổ”

- Đau đầu vẫn còn và trở nên tồi tệ hơn trong khoảng thời gian 24 giờ

Bạn cũng cần liên hệ ngay với cơ sở y tế nếu các triệu chứng sau xuất hiện cùng với cơn đau đầu:

- Vấn đề về cử động và phối hợp tay chân

- Sốt và cứng cổ

- Mất thăng bằng

- Vấn đề về nói chậm và trí nhớ

- Đau và đỏ mắt

- Vấn đề nhai và/hoặc nuốt

Đừng chủ quan với những cơn đau đầu kéo dài. Đau đầu do chèn ép ngoài sọ nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Hãy đến bệnh viện để được khám và điều trị ngay khi có dấu hiệu bất thường