Đau dây thần kinh chẩm: Triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Đau dây thần kinh chẩm là một tình trạng đau đớn thường bị nhầm lẫn với chứng đau nửa đầu. Nhưng nguyên nhân gây đau dây thần kinh chẩm và phương pháp điều trị khá khác nhau.

1. Đau dây thần kinh chẩm là gì?

Đau dây thần kinh chẩm là một loại rối loạn đau đầu. Tình trạng này xảy ra khi dây thần kinh chẩm của bạn bị viêm.

Dây thần kinh chẩm mang thông điệp từ não qua da đầu. Viêm dây thần kinh là tình trạng kích ứng hoặc sưng tấy xung quanh dây thần kinh.

Đau dây thần kinh chẩm là một tình trạng hiếm gặp nhưng gây đau đớn, thường là những cơn đau đầu dữ dội. Cơn đau được cảm nhận ở phía sau đầu, sau tai hoặc ở cổ.

Đối với một số người, chỉ cần chải tóc hoặc nằm trên gối cũng có thể gây đau đớn dữ dội. Đối với một số người khác, đau dây thần kinh chẩm có cảm giác như bị tê.

Có ba dây thần kinh chẩm chạy qua mỗi bên da đầu và truyền cảm giác đến não: dây thần kinh chẩm lớn, dây thần kinh chẩm nhỏ và dây thần kinh chẩm thứ ba. Sự kích thích của bất kỳ dây thần kinh nào trong số này đều gây ra các triệu chứng đau dây thần kinh chẩm.

2. Nguyên nhân gây đau dây thần kinh chẩm

Nguyên nhân phổ biến nhất của đau dây thần kinh chẩm là do dây thần kinh bị chèn ép hoặc căng cơ. Bạn cũng có thể bị đau dây thần kinh chẩm sau chấn thương ở đầu hoặc cổ.

Đau dây thần kinh chẩm cũng có thể do một số tình trạng sức khỏe nhất định như viêm khớp, bệnh gút, tiểu đường, thoái hóa cột sống, nhiễm trùng hoặc viêm.

Có rất ít thông tin về số lượng người bị ảnh hưởng bởi chứng đau dây thần kinh chẩm. Tuy nhiên, một nghiên cứu năm 2021 trên 800 người tại một phòng khám đau đầu tại bệnh viện cho thấy khoảng 25% bệnh nhân ở đó bị đau dây thần kinh chẩm.

3. Triệu chứng đau dây thần kinh chẩm

Các triệu chứng đau dây thần kinh chẩm có thể xuất hiện đột ngột và không báo trước. Các triệu chứng bao gồm đau như đau nhói, nóng rát hoặc đau nhức có thể kéo dài từ vài giây đến vài phút.

Cơn đau thường bắt đầu ở phía sau đầu và lan sang một hoặc cả hai bên đầu. Nó có thể được cảm nhận ở da đầu, cổ trên, sau mắt và tai của bạn. Da đầu của bạn có thể trở nên cực kỳ nhạy cảm.

Cảm giác được nhiều người miêu tả khi cơn đau đầu xảy ra gồm:

- Đau nhức

- Đau rát

- Như điện giật

- Đâu đột ngột

- Đau nhói

Các triệu chứng đau dây thần kinh chẩm phát tác bởi một số cử động nhất định, như quay đầu hoặc ấn vào da đầu.

Đồng thời, các triệu chứng này tương tự như triệu chứng đau nửa đầu. Có thể có sự chồng chéo giữa hai điều kiện; một số người bị chứng đau nửa đầu còn bị đau dây thần kinh chẩm.

Sự khác biệt giữa đau dây thần kinh chẩm và chứng đau nửa đầu là chứng đau nửa đầu thường kèm theo buồn nôn và nhạy cảm với ánh sáng. Nếu bạn bị đau đột ngột hoặc đau nhói ở da đầu hoặc phía sau đầu nhưng không cảm thấy buồn nôn hoặc nhạy cảm với ánh sáng thì nguyên nhân có thể là do đau dây thần kinh chẩm.

4. Chẩn đoán đau dây thần kinh chẩm

Chẩn đoán đau dây thần kinh chẩm bắt đầu từ việc khám sức khoẻ và thần kinh. Đôi khi, các xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh, chẳng hạn như chụp cộng hưởng từ (MRI) và chụp cắt lớp vi tính (CT), có thể giúp bác sĩ chẩn đoán.

Bác sĩ có thể giới thiệu bạn đến một chuyên gia có thể tiêm thuốc giảm đau cục bộ và steroid vào khu vực xung quanh một trong các dây thần kinh chẩm. Nếu bạn cảm thấy tình trạng đau thuyên giảm, vùng đau nhẹ nhõm, điều đó có thể xác nhận chẩn đoán đau dây thần kinh chẩm.

Bác sĩ cũng có thể sử dụng thiết bị siêu âm cầm tay để tìm kiếm các điểm gây đau dây thần kinh chẩm - khu vực mà dây thần kinh chẩm bị kích thích - gây ra cơn đau cho bạn. Xác định các điểm kích hoạt có thể giúp hướng dẫn điều trị.

Bạn có thể biết được điểm kích hoạt đau dây thần kinh chẩm nằm ở đâu dựa trên nơi cơn đau bắt đầu hoặc nơi bạn cảm thấy đau nhiều nhất.

5. Điều trị đau dây thần kinh chẩm

Điều trị chứng đau dây thần kinh chẩm bao gồm việc giải quyết nguyên nhân gốc rễ của cơn đau cũng như bản thân cơn đau.

Đối với hầu hết mọi người, các triệu chứng giảm khi điều trị không xâm lấn. Thông thường, cơn đau sẽ biến mất khi tổn thương thần kinh lành lại hoặc giảm bớt.

Phương pháp điều trị không phẫu thuật

Các phương pháp điều trị không phẫu thuật nhằm mục đích giảm đau do đau dây thần kinh chẩm và thư giãn các cơ bị căng có thể góp phần gây ra các triệu chứng. Chúng bao gồm:

- Tập thể dục thường xuyên như giãn cơ và yoga

- Chườm nhiệt từ miếng đệm nóng lên da đầu hoặc nơi cảm thấy đau nhất

- Vật lý trị liệu hoặc liệu pháp xoa bóp để giúp thư giãn cơ bắp và giảm bớt áp lực ở vùng đau

- Thuốc uống bao gồm thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen hoặc aspirin, thuốc giãn cơ và thuốc chống co giật để giảm đau do đau dây thần kinh chẩm

- Tiêm steroid, botox và/hoặc phong tỏa dây thần kinh để làm dịu và làm tê liệt các dây thần kinh hoạt động quá mức.

Phương pháp điều trị phẫu thuật

Nếu các phương pháp điều trị không phẫu thuật không hiệu quả trong việc giảm đau thì có một số lựa chọn điều trị phẫu thuật cho chứng đau dây thần kinh chẩm. Chúng bao gồm:

- Kích thích dây thần kinh chẩm: trong đó các điện cực đặt dưới da gần dây thần kinh chẩm gửi dòng điện nhỏ để ngăn chặn cảm giác đau

- Kích thích tủy sống: trong đó các điện cực được đặt giữa tủy sống và đốt sống sẽ chặn các tín hiệu đau đến não

- Cắt bỏ hạch: bao gồm việc loại bỏ một số tế bào thần kinh gần đỉnh cột sống

- Phẫu thuật giải phóng chẩm: một thủ thuật nhằm giảm áp lực lên dây thần kinh chẩm lớn hơn, đây là điểm kích hoạt phổ biến nhất gây ra chứng đau dây thần kinh chẩm. Phẫu thuật này thường được coi là biện pháp cuối cùng khi các phương pháp điều trị khác không thành công.