Thoái hóa khớp có chữa được không? Cách điều trị nào hiệu quả nhất?

Thoái hóa khớp là gì?

Thoái hóa khớp (thuật ngữ tiếng Anh: Osteoarthritis hoặc Degenerative arthritis) là tình trạng tổn thương sụn khớp và tổ chức xương dưới sụn, kèm theo phản ứng viêm, giảm dịch nhầy bôi trơn tại các khớp.

Bình thường, sụn khớp là một mô cứng chắc và trơn láng, cho phép khớp chuyển động trơn tru, không bị ma sát. Tuy nhiên, khi thoái hóa khớp xảy ra thì bề mặt trơn của sụn trở nên thô ráp, sần sùi. Nếu sụn bị hao mòn hoàn toàn, phần xương bắt đầu cọ xát vào nhau, từ đó gây ra tình trạng đau nhức, sưng tấy và cản trở khả năng vận động.

Tình trạng thoái hóa phổ biến là thoái hóa khớp gối, thoái hóa cột sống, thoái hóa khớp háng, thoái hóa khớp ngón tay, ngón chân. Trong đó, thoái hóa khớp gối chiếm tỷ lệ cao nhất.

Nguyên nhân thoái hóa khớp

Có nhiều nguyên nhân gây thoái hóa khớp, do yếu tố khách quan và chủ quan, cụ thể như sau:

Do tuổi tác

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thoái hóa xương khớp là một trong những nguyên nhân gây tàn tật phổ biến nhất ở người cao tuổi. Ước tính trên thế giới hiện nay, khoảng 9,6% nam giới và 18% nữ giới từ 60 tuổi trở lên, đang đối mặt với tình trạng thoái hóa khớp. Nguyên nhân được xác định là do quá trình lão hóa tự nhiên theo tuổi tác.

Tuổi càng cao thì các tế bào sụn trong cơ thể càng suy giảm chức năng tổng hợp các hoạt chất tạo nên sợi Collagen và Mucopolysaccharide, dẫn đến sụn khớp kém đàn hồi, lâu ngày trở nên thoái hóa.

Thừa cân, béo phì

Cân nặng vượt mức khiến khớp cột sống và chi dưới chịu áp lực từ tải trọng của cơ thể, dẫn đến xương khớp nhanh chóng bị thoái hóa.

Chấn thương đột ngột

Chấn thương thể thao, tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động là những tác nhân gây tổn thương và phá hủy sụn khớp.

Hoạt động lặp đi lặp lại

Các công việc mang tính lặp đi lặp lại, đòi hỏi phải ngồi lâu như nhân viên văn phòng là đối tượng nhanh bị thoái hóa khớp. Ngoài ra các tư thế như ngồi xổm, leo cầu thang hoặc đi bộ hơn một giờ trong ngày cũng là nguyên nhân khiến sụn khớp hoạt động quá tải, dễ bị tổn thương.

Mang giày cao gót

Nữ giới là đối tượng có nguy cơ mắc thoái hóa xương khớp cao và mức độ bệnh thường nặng hơn so với nam giới. Lý do là nhiều chị em có thói quen mang giày cao gót thường xuyên để tôn dáng. Đi giày cao gót quá nhiều có thể làm lệch trọng tâm cơ thể, gây áp lực lên các khớp, gân cơ và dây chằng. Theo thời gian, phụ nữ dễ bị đau bàn chân, cổ chân, khớp gối, đau háng và thoái hóa cột sống thắt lưng.

Triệu chứng thoái hóa khớp

Thoái hóa khớp có nhiều triệu chứng biểu hiện, người bệnh cần quan sát, nhận biết và điều trị kịp thời.

- Đau khớp:

Triệu chứng điển hình của thoái hóa xương khớp là cơn đau nhức khó chịu, âm ỉ trong vài tuần. Cơn đau tăng khi vận động và di chuyển, thuyên giảm khi nghỉ ngơi.

- Cứng khớp:

Tình trạng cứng khớp xảy ra vào buổi sáng sau khi ngủ dậy, đồng thời ảnh hưởng đến cử động của cơ thể, khiến người bệnh khó thực hiện các động tác xoay cổ, đứng lên ngồi xuống, lên xuống cầu thang, gấp cổ tay hoặc duỗi tay sang đối diện.

- Tiếng động lạo xạo khi cử động khớp:

Khi mức độ thoái hóa trở nên nghiêm trọng, vùng khớp bị nóng và sưng lên. Về lâu dài, khớp hư nặng, sụn bị mòn, gai xương mọc nhiều, dẫn đến giảm độ nhờn trong khớp, gây ra tiếng động lạo xạo khi di chuyển. Nếu không chữa trị sớm có thể khiến khớp xương bị biến dạng, teo lại và thậm chí bại liệt.

- Xương chà sát vào nhau:

Khi sụn khớp bị phá hủy hoàn toàn, các đốt xương bắt đầu cọ xát vào nhau. Điều này khiến một số mảnh xương bị vỡ, có thể cảm nhận dưới dạng khối cứng nằm rải rác xung quanh vùng khớp bị thoái hóa.

Thoái hóa khớp có chữa được không?

Thoái hóa xương khớp là căn bệnh mãn tính, không thể chữa trị hoàn toàn. Tuy nhiên, chúng ta có thể ngăn chặn, làm chậm tiến trình thoái hóa và xoa dịu cơn đau bằng cách chủ động đi khám sớm.

Lúc này, bác sĩ khai thác tiền sử bệnh lý, khám lâm sàng vùng khớp, kết hợp với các kết quả chẩn đoán hình ảnh (chụp X-quang, chụp CT, chụp MRI) nhằm phát hiện yếu tố nguy cơ gây thoái hóa khớp như tình trạng hẹp khe khớp, gai xương mọc rìa khớp (gai mâm chày, gai cột sống), từ đó đưa ra phác đồ điều trị hiệu quả.

Cách điều trị thoái hóa khớp

Sử dụng thuốc

Nhiều bệnh nhân có thói quen dùng thuốc khi xuất hiện tình trạng đau nhức. Các loại thuốc được sử dụng phổ biến bao gồm: Paracetamol; Thuốc kháng viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen, diclofenac và naproxen; Các chất ức chế COX – II chẳng hạn như celecoxib và etoricoxib; Thuốc tiêm khớp chứa Corticoid.

Vật lý trị liệu

Vật lý trị liệu là một nhánh của y học phục hồi chức năng, giúp tăng cường sức khỏe và nâng tầm vận động cơ thể. Bác sĩ còn thiết kế cho người bệnh những bài tập vật lý trị liệu chủ động cho từng trường hợp riêng biệt như bài tập giãn cơ, bài tập vận động với dụng cụ, bài tập vận động dưới nước… để giảm đau, chống viêm và duy trì tính ổn định của khớp.

Phẫu thuật

Nếu các phương pháp trên không hiệu quả thì thực hiện phẫu thuật, tùy vào tình trạng bệnh và tình hình sức khỏe bệnh nhân.

Ngoài ra, bệnh nhân cần tuân thủ phác đồ điều trị của y bác sĩ, thực hiện lối sống và chế độ ăn uống lành mạnh, góp phần cải thiện bệnh.

Để chữa trị các vấn đề cơ xương khớp, người bệnh ngày nay có rất nhiều lựa chọn: Tập vật lý trị liệu, uống thuốc, phẫu thuật, chữa bằng tế bào gốc,... Trong đó, phương pháp ứng dụng tế bào gốc trong điều trị cơ xương khớp đang được nhiều người lựa chọn vì không những nhẹ nhàng, ít đau đớn mà khả năng phục hồi lại rất cao.

Theo cơ chế hoạt động tự nhiên của cơ thể người, khi có bất cứ tế bào hay mô bị tổn thương, tế bào gốc sẽ tự tập trung, di chuyển đến vị trí đó để chữa trị. Sau đó, tế bào gốc sẽ biệt hóa thành tế bào mới, thay thế cho tế bào bị tổn thương bằng cách sản sinh các mô lành mạnh thay thế. Bên cạnh tính biệt hóa, cơ chế điều biến miễn dịch của tế bào gốc còn giúp giảm đi tình trạng viêm cấp tính, viêm mạn tính, từ đó tăng sự tưới máu nuôi của mô, tăng dinh dưỡng, tăng sự phục hồi sửa chữa mô và cấu trúc xương dưới sụn.

Bác sĩ Chuyên khoa II Nguyễn Tôn Ngọc Huỳnh, Trưởng khoa Ngoại Bệnh viện Quốc tế DNA, cho biết: “Hai đặc tính nổi bật của tế bào gốc tự thân trong điều trị cơ xương khớp là tính điều hòa miễn dịch và tính biệt hóa. Khi quá trình viêm xảy ra, tế bào gốc tự thân sẽ tiết ra các yếu tố tăng trưởng như SGF, EGF ức chế cytokine viêm làm giảm đi tình trạng viêm và kích thích máu nuôi dưỡng khớp. Điều này hỗ trợ cho sự hồi phục của các tổn thương đang xảy ra”.

Về hiệu quả, sau khi tiêm tế bào gốc tự thân, bề mặt sụn khớp được cải thiện rõ rệt sau khoảng từ 6-12 tháng. Sụn khớp dày lên giúp hạn chế được tiếng lạo xạo trong khớp, giảm đau đớn và cải thiện cấu trúc xương dưới sụn. Khi đó, qua kiểm tra một lần nữa bằng công nghệ MRI, bệnh nhân dễ dàng nhận thấy mức độ thoái hóa khớp có sự cải thiện.

Tại Bệnh viện Quốc tế DNA, các chuyên gia hơn 20 năm kinh nghiệm tiến hành tách chiết, nuôi cấy tế bào gốc trong môi trường phòng LAB khép kín, đạt chuẩn GMP WHO. Nhờ vậy, nguồn tế bào gốc luôn đảm bảo yêu cầu cả về số lượng lẫn chất lượng, phục vụ nhu cầu điều trị cơ xương khớp của từng khách hàng.