Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng: Hiểu rõ để phòng ngừa

Bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng có thể dẫn đến những cơn đau, tê bì và yếu cơ ở vùng lưng, mông và chân. Hiểu rõ về bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, bao gồm nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị, là rất quan trọng để có thể quản lý hiệu quả tình trạng này.

Nguyên nhân nào gây nên thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng là tình trạng phổ biến nhất trong các bệnh lý thoát vị đĩa đệm cột sống. Nguyên nhân do vùng cột sống thắt lưng là nơi thường xuyên phải chịu các áp lực từ những vận động của cơ thể nhằm phục vụ công việc và sinh hoạt cuộc sống thường ngày.

Đĩa đệm, bao gồm bao xơ và nhân nhầy, là một cấu trúc nằm giữa các đốt sống của cột sống và đóng vai trò như bộ giảm xóc và duy trì tính linh hoạt cho cột sống của chúng ta.

Bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống xảy ra khi bao xơ của đĩa đệm bị tổn thương và nhân nhầy bị rò rỉ ra ngoài hoặc đĩa đệm bị trượt ra khỏi vị trí ban đầu và gây áp lực lên các dây thần kinh và mô mềm ở khu vực lân cận.

Có nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, bao gồm:

- Lão hóa và thoái hóa đĩa đệm: Theo sự gia tăng của tuổi tác, các đĩa đệm trong cột sống có xu hướng mất đi độ đàn hồi và tính dẻo dai, trở nên cứng và mất nước, dễ bị tổn thương và thoát vị. Việc thực hiện các hành động như mang vác vật nặng, tập các động tác gây tác động mạnh lên vừng thắt lưng sẽ khiến người bệnh có nguy cơ cao bị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

-Chấn thương hoặc sang chấn: Tai nạn giao thông, tai nạn lao động hoặc chấn thương thể thao có thể gây ra tổn thương đĩa đệm và dẫn đến thoát vị.

- Tư thế và vận động không phù hợp: Các hoạt động như nâng vật nặng sai tư thế, ngồi hoặc đứng trong thời gian dài với tư thế không đúng có thể khiến cột sống bị đè nén và làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.

- Thừa cân và béo phì: Cân nặng cơ thể vượt mức khỏe mạnh sẽ trở thành gánh nặng lớn cho cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng, từ đó làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.

- Di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy yếu tố di truyền cũng có thể đóng vai trò trong việc làm tăng nguy cơ thoát vị đĩa đệm.

Các triệu chứng điển hình của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Triệu chứng của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng khá đa dạng và có thể thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng và vị trí của sự ép hoặc kích ứng thần kinh.

Một số triệu chứng điển hình của bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bao gồm:

- Đau lưng: Cơn đau do thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng gây nên thường âm ỉ, nhức nhói hoặc ngứa ran ở vùng thắt lưng. Nó có thể lan xuống mông và chân theo đường đi của dây thần kinh tọa. Cơn đau có thể liên tục hoặc gián đoạn và mức độ biểu hiện có thể từ nhẹ đến nặng.

- Tê bì hoặc châm chích: Cảm giác tê bì hoặc châm chích ở chân, bàn chân hoặc ngón chân có thể được cảm nhận thường xuyên nếu người bệnh bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

- Yếu cơ: Khó vận động chân, bàn chân hoặc mắt cá chân. Đây thường là biểu hiện của tình trạng thoát vị đã trở nặng

- Khó đi lại: Tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng nặng có thể khiến việc đi bộ hoặc đứng trong thời gian dài đối với người bệnh trở nên khó khăn.

- Co cứng cơ: Cơn đau có thể gây co cứng hoặc căng cứng ở vùng thắt lưng, mông hoặc chân.

- Giảm phản xạ chân: Trong một số trường hợp, phản xạ chân có thể bị giảm do đĩa đệm thoát vị gây đè ép lên dây thần kinh tọa.

Các triệu chứng thường bắt đầu từ mức nhẹ và dần trở nên tệ hơn theo thời gian nếu không được điều trị kịp thời. Nếu không được chữa đúng cách, tình trạng thoát vị đĩa đệm cốt sống thắt lưng có thể dẫn đến tổn thương thần kinh vĩnh viễn và các biến chứng nghiêm trọng khác.

Các phương pháp điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Phương pháp điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng tương đối đa dạng. Lựa chọn điều trị sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh và khả năng đáp ứng của bệnh nhân với các biện pháp điều trị.

Các lựa chọn điều trị bao gồm:

Điều trị bảo tồn

- Nghỉ ngơi và giảm hoạt động: Nghỉ ngơi trong một thời gian ngắn có thể giúp giảm đau và viêm. Tuy nhiên, không nên lạm dụng việc nằm nghỉ một chỗ, người bệnh vẫn được khuyến cáo nên đi lại trong nhà và vận động nhẹ trong mức đáp ứng của thể trạng để tránh bị cứng cơ, cứng khớp.

- Sử dụng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm: Các loại thuốc như paracetamol, ibuprofen hoặc naproxen có thể giúp giảm đau và viêm có thể được sử dụng để điều trị các triệu chứng khi bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

- Vật lý trị liệu: Các bài tập giúp kéo giãn cột sống hoặc tăng cường sức mạnh cơ lõi nhằm tăng sự hỗ trợ cho cột sống thường được ứng dụng trong điều trị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Bên cạnh đó, các kỹ thuật điều trị bằng mát xa hoặc châm cứu cũng có thể giúp cải thiện linh hoạt và sức mạnh cơ từ đó cải thiện tình trạng bệnh.

- Tiêm steroid ngoài màng cứng: Tiêm steroid vào vùng dây thần kinh bị chèn ép có thể giúp giảm viêm và đau.

Điều trị phẫu thuật

Các phương pháp điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bằng phẫu thuật cững đang dạng. Bác sĩ điều trị có thể tư vấn cho bệnh nhân hình thức phẫu thuận phù hợp nhất dựa trên nguyên nhân gây bệnh và sự đánh giá tổng quan về bệnh trạng của người bệnh tại thời điểm thực hiện.

Các phương pháp phẫu thuật thường được dùng để phẫu thuật điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng bao gồm:

- Phẫu thuật cắt bỏ đĩa đệm bị thoát vị: Thủ thuật này nhằm loại bỏ phần đĩa đệm bị thoát vị và giải tỏa áp lực nén lên các dây thần kinh và mô mềm, từ đó giảm đau và ngăn chặn nguy cơ gây viêm

- Phẫu thuật cắt cung sau cột sống: Đây là thủ thuật giải nén bằng việc cắt bỏ phần sau của một hoặc nhiều xương cột sống gọi là cung sau cột sống và lớp dây chằng gọi là dây chằng vàng bị dày lên. Bằng cách cắt bỏ các phần này, ống tủy sống được mở rộng và áp lực lên cột sống được giải tỏa. Điều này giúp giảm đau lưng.

- Phẫu thuật hợp nhất đốt sống lưng: Phương pháp này sẽ nhằm loại bỏ đĩa đệm bị thoát vị và sử dụng các thiết bị hỗ trợ để hợp nhất các đốt sống, từ đó loại bỏ nguy cơ bị tái thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng. Tuy nhiên, phương pháp này khá hạn chế khi khiến cột sống của người bệnh bị giảm khả năng linh hoạt sau hồi phục

- Phẫu thuật thay thế đĩa đệm nhân tạo: Đây là biện pháp sử dụng một đĩa đệm nhân tạo thay thế vào vị trí đĩa đệm thoát vị đã bị loại bỏ trước đó. Phương pháp này sẽ giúp người bệnh bảo toàn được sự linh hoạt cho vùng cột sống thắt lưng sau khi điều trị.

Cần lưu ý rằng, hầu hết các trường hợp bị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng có thể được chữa hiệu quả bằng các biện pháp điều trị bảo tồn. Các biện pháp phẫu thuật thường chỉ được khuyến nghị cho bệnh nhân khi các phương pháp điều trị bảo tồn không mang lại hiệu quả hoặc khi có dấu hiệu của tổn thương thần kinh trở nên nghiêm trọng.

Mẹo ngăn ngừa nguy cơ bị thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng hiệu quả

Mặc dù không phải lúc nào cũng có thể phòng ngừa hoàn toàn bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng, nhưng có một số tip chúng có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc bệnh, đồng thời duy trì hiệu quả điều trị sau quá trình phục hồi.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống lưng bao gồm:

- Duy trì tư thế tốt: Tư thế đúng, đặc biệt khi ngồi hoặc đứng, có thể giúp giảm căng thẳng cho cột sống.

- Tập thể dục đều đặn: thường xuyên thực hiện các vận động cường độ thấp như đi bộ, bơi lội hoặc yoga có thể tăng cường sức mạnh các cơ cốt lõi và cải thiện độ sự linh hoạt cho cột sống.

- Duy trì cân nặng phù hợp: Thừa cân và béo phì là một trong những nguyên nhân chính gây bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống ở xã hội hiện đại. Việc duy trì cân nặng phù hợp có thể giúp hạn chế nguy cơ gây đè nén cho cột sống từ đó hạn chế tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.

- Nâng vật nặng đúng cách: Cong gối và giữ lưng thẳng khi nâng vật nặng là cách giúp phân tán hiệu quả trọng lực đè nén lên vùng thắt lưng.

- Hạn chế các nguyên nhân gây căng thẳng: Căng thẳng có thể góp phần gây căng cơ và viêm, làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Thực hành các kỹ thuật giảm stress, chẳng hạn như thiền, thở sâu hoặc yoga sẽ tạo lợi ích lớn cho cho sức khỏe của bạn.

Bằng cách duy trì lối sống lành mạnh và áp dụng các biện pháp ngăn ngừa nêu trên, bạn có thể chủ động ngăn ngừa nguy cơ bị bệnh thoát vị đĩa đệm cột sống thắt, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi nếu đang trong giai đoạn điều trị.