Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là gì?

Tình trạng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ trên thực tế xảy ra khá phổ biến và không đáng lo ngại, đặc biệt khi đối tượng mặc phải là người cao tuổi. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, người bệnh có thể bị thoát vị đĩa đệm cột sống cổ mà không xuất hiện bất cứ triệu chứng nào.

Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có thể vô cùng đa dạng hoặc không có triệu chứng gì cả. Cơn đau có thể âm ỉ từ xuất phát từ cổ, xuống cánh tay và lan dần ra bàn tay đến các cơn đau như điện giật lan vào những vùng tương tự.

Đôi khi tình trạng thoát vị đĩa đệm cổ cũng có thể bị tê hoặc yếu tay hoặc tay. Mặc dù thoát vị đĩa đệm cổ có thể bắt nguồn từ một số loại chấn thương hoặc chấn thương cổ, nhưng các triệu chứng thường bắt đầu một cách tự nhiên.

Các cơn đau do thoát vị đĩa đệm cổ và các dấu hiệu liên quan thường được cảm nhận ở hai bên cánh tay. Các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào đĩa đệm nào bị thoát vị và rễ thần kinh nào bị chèn ép hoặc viêm. Trong một số trường hợp hiếm, cơn đau, ngứa ran, tê hoặc tình trạng yếu cơ có thể lan xuống cả hai cánh tay hoặc phần dưới cơ thể nếu tủy sống bị ảnh hưởng. Mất khả năng kiểm soát nhu động ruột hoặc bàng quang cũng là những hậu quả hiếm gặp nhưng có thể xảy ra.

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là gì?

Có 6 đĩa đệm ở cột sống cổ. Mỗi đĩa đệm cổ nằm giữa các đốt sống liền kề (một ở trên và một ở dưới) để đệm các thân đốt sống và giúp phân phối tải trọng từ cổ và đầu ở phía trên. Một đĩa có 2 thành phần cơ bản, bao gồm:

- Bao xơ: Lớp bên ngoài bền chắc này được cấu tạo từ các sợi collagen đồng tâm, giúp đĩa đệm đủ chắc chắn để che chắn lớp nhân mềm bên trong của nó. Bao xơ giúp chịu tải nặng của cột sống và hấp thụ các xung động do vận động và tác dộng ngoại lực gây nên.

- Nhân nhầy: Phần bên trong giống như gel này là một mạng lưới các sợi lỏng lẻo lơ lửng trong gel mucoprotein và được bảo vệ trong vòng bao xơ. Nhân nhầy cung cấp thêm lớp đệm và tính linh hoạt cho các chuyển động.

Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ xảy ra khi một phần hoặc toàn bộ lớp bao xơ của nó bị rách và một số nhân nhầy bị rò rỉ ra ngoài. Thoát vị đĩa đệm thường gây đau đớn nhất khi nhân nhầy, chứa các protein gây viêm, thoát ra khỏi bao xơ và gây ảnh hưởng lên rễ thần kinh gần đó. Ít phổ biến hơn là thoát vị đĩa đệm có thể rò rỉ vào tủy sống.

Triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ thường gặp

Một số dấu hiệu và triệu chứng phổ biến của thoát vị đĩa đệm cột sống cổ bao gồm:

- Đau cổ: Cơn đau này thường được cảm nhận ở phía sau hoặc bên cổ. Nó có thể dao động từ cơn đau nhẹ, cảm thấy mềm khi chạm vào đến cơn đau nhói hoặc rát.

- Đau rễ thần kinh: Cơn đau này có thể tỏa ra từ dây thần kinh bị chèn ép ở cổ xuống vai, cánh tay, bàn tay và/hoặc ngón tay. Đôi khi có thể có cảm giác nóng hoặc giống như bị điện giật.

- Hội chứng cổ - vai - cánh tay: Dây thần kinh bị chèn ép hoặc viêm rễ thần kinh cũng có thể gây tê và/hoặc yếu lan xuống vai, cánh tay, bàn tay và/hoặc ngón tay. Đau rễ thần kinh cũng có thể đi kèm với bệnh lý rễ thần kinh trong một số trường hợp.

- Các triệu chứng trở nên trầm trọng hơn với các vị trí hoặc hoạt động đầu cụ thể. Cơn đau do thoát vị đĩa đệm có xu hướng bùng phát và trở nên tồi tệ hơn khi hoạt động thể chất mạnh, chẳng hạn như khi chơi thể thao hoặc nâng vật nặng. Một số tư thế đầu nhất định - chẳng hạn như vặn sang một bên hoặc nghiêng đầu về phía trước - cũng có thể khiến cơn đau trở nên trầm trọng hơn.

- Cứng cổ: Đau và viêm do thoát vị đĩa đệm cổ có thể hạn chế một số cử động của cổ và giảm phạm vi chuyển động.

Các kiểu đau cụ thể và các khiếm khuyết về thần kinh phần lớn được xác định bởi vị trí của đĩa đệm bị thoát vị.

Dấu hiệu và triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ do rễ thần kinh

Cột sống cổ có 7 đốt sống xếp chồng lên nhau, được đánh dấu từ C1 đến C7. Các đĩa đệm nằm giữa các thân đốt sống liền kề. Ví dụ, đĩa C5-C6 nằm giữa đốt sống C5 và C6. Nếu thoát vị đĩa đệm C5-C6 có thể chèn ép rễ thần kinh C6. Các dấu hiệu và triệu chứng do thoát vị đĩa đệm cổ có thể khác nhau tùy thuộc vào rễ thần kinh nào bị chèn ép. Ví dụ:

- C4-C5 (rễ thần kinh C5): Đau, ngứa ran và/hoặc tê có thể lan xuống vai. Bạn cũng có thể cảm thấy yếu ở vai (cơ delta) và các cơ khác.

- C5-C6 (rễ thần kinh C6): Có thể cảm thấy đau, ngứa ran và/hoặc tê ở phía ngón tay cái của bàn tay. Điểm yếu cũng có thể xảy ra ở bắp tay (cơ ở phía trước cánh tay trên) và cơ duỗi cổ tay ở cẳng tay. Đĩa C5-C6 là một trong những đĩa đệm thoát vị phổ biến nhất.

- C6-C7 (rễ thần kinh C7): Đau, ngứa ran và/hoặc tê có thể lan xuống bàn tay và ngón giữa. Điểm yếu cũng có thể được cảm nhận ở cơ tam đầu (cơ ở phía sau cánh tay trên), cơ duỗi ngón tay và các cơ khác. Đĩa C6-C7 thường được coi là dễ bị thoát vị nhất ở cột sống cổ.1

- C7-T1 (rễ thần kinh C8): Có thể cảm thấy đau, ngứa ran và/hoặc tê ở mặt ngoài cẳng tay và mặt hồng hào của bàn tay. Điểm yếu cũng có thể xảy ra ở các cơ gấp ngón tay (tay cầm) và các cơ khác.

Đây là những kiểu đau điển hình liên quan đến thoát vị đĩa đệm cổ, nhưng chúng không phải là tuyệt đối. Một số người chỉ đơn giản là có dây điện khác với những người khác, và do đó chứng đau cánh tay và các triệu chứng khác của họ sẽ khác.

Những dấu hiệu và triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ ít gặp

Nếu tủy sống bị chèn ép hoặc viêm do thoát vị đĩa đệm cổ, các dấu hiệu và triệu chứng có thể bao gồm:

- Đau, ngứa ran, tê và/hoặc yếu ở cả hai tay và/hoặc cả hai chân

- Vấn đề về phối hợp vận động hoặc đi bộ

- Mất kiểm soát bàng quang và/hoặc ruột

Bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào đều cần được chăm sóc y tế ngay lập tức.

Các yếu tố nguy cơ dẫn đến thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Nguy cơ phát triển thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có xu hướng tăng theo tuổi tác. Một số nghiên cứu cho thấy thoát vị đĩa đệm cổ có nhiều khả năng phát triển ở độ tuổi từ 30 đến 50.

Hầu hết các nghiên cứu đều cho thấy nam giới có nguy cơ mắc thoát vị đĩa đệm cổ cao hơn, nhưng một nghiên cứu gần đây cho thấy phụ nữ có thể có nguy cơ cao hơn.

Tỷ lệ thoát vị đĩa đệm cột sống cổ xảy ra ở người trưởng thành được ước tính là từ 0,5% đến 2%. Mặc dù vậy, nhiều trường hợp thoát vị đĩa đệm cổ có thể không được chẩn đoán và ước tính có thể khác nhau tùy theo dân số.

Phương pháp kiểm soát các triệu chứng thoát vị đĩa đệm cột sống cổ

Đau cổ hoặc cánh tay do thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có thể chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và chỉ kéo dài trong vài ngày hoặc có thể trở thành mãn tính và kéo dài hàng tháng hoặc lâu hơn.

Cơn đau do thoát vị đĩa đệm cổ gây ra có thể đến rồi đi hoặc bùng phát đặc biệt nghiêm trọng khi thực hiện một số hoạt động là điều bình thường. Khi đau cổ hoặc cánh tay bắt nguồn từ thoát vị đĩa đệm, các triệu chứng thường hết hoàn toàn trong vòng 4 đến 6 tháng, mặc dù bản thân đĩa đệm có thể không lành.

Hầu hết các trường hợp đau do thoát vị đĩa đệm cột sống cổ có thể được điều trị thành công bằng các phương pháp điều trị không phẫu thuật, chẳng hạn như thuốc giảm đau không kê đơn, vật lý trị liệu để tăng cường sức bền và kéo căng cổ, chườm đá hoặc chườm nóng hoặc điều chỉnh hoạt động để tránh các cử động đau đớn cho đến khi hết đau hoặc cơn đau đã giảm bớt.

Đôi khi, có thể cần dùng steroid đường uống hoặc tiêm rễ thần kinh chọn lọc hoặc tiêm ngoài màng cứng sử dụng hướng dẫn và độ tương phản của tia X để giúp làm dịu cơn đau và thúc đẩy quá trình phục hồi.

Khi nào thoát vị đĩa đệm cột sống cổ là nghiêm trọng

Hiếm khi, các dấu hiệu và triệu chứng của thoát vị đĩa đệm cổ có thể trở nên tồi tệ hơn thay vì tự ổn định và tự khỏi. Nếu rễ thần kinh cổ vẫn bị chèn ép hoặc bị viêm, cảm giác ngứa ran, tê và/hoặc yếu có thể tiến triển ở cánh tay.

Tương tự, nếu tủy sống bị chèn ép hoặc viêm do thoát vị đĩa đệm cổ, có thể xuất hiện các vấn đề về đi lại, vận động phối hợp hoặc giảm khả năng kiểm soát bàng quang hoặc ruột. Những loại khiếm khuyết thần kinh này cần được chăm sóc y tế ngay lập tức để ngăn chúng trở nên trầm trọng hơn hoặc trở thành vĩnh viễn.